12 Ιουλίου 2019

Οι Παλαιστίνιοι μεταξύ οργής, κόπωσης και επιθυμίας για… κανονική ζωή

Πρόσφατα, ο Μοχάμεντ Αμπού Ράχμα επέστρεψε στο Μπιλίν της Δυτικής Όχθης, όπου Παλαιστίνιοι διαδηλωτές και Ισραηλινοί στρατιώτες συγκρούονται τις τελευταίες εβδομάδες μετατρέποντάς το σε σύμβολο αντίστασης...


... ενάντια στην ισραηλινή κατοχή.

Αυτή τη φορά όμως δεν ήρθε για να διαμαρτυρηθεί, αλλά για να κάνει πικνίκ με τη σύζυγό του και τα τρία τους παιδιά. Ο ίδιος έχει μπει τρεις φορές στη φυλακή στη διάρκεια παλαιότερων συγκρούσεων, όμως σήμερα στα 33 του χρόνια έχει μια οικογένεια και σταθερή δουλειά ως υπάλληλος καθαριότητας.

«Οι άνθρωποι θέλουν χρήματα για να ζήσουν και άδειες να εργαστούν» λέει στην Ιζαμπέλ Κέρσνερ των «New York Times», αναφερόμενος στις άδειες που δίνουν οι Αρχές του Ισραήλ, οι οποίες επιτρέπουν σε όσους Παλαιστινίους ζουν στη Δυτική Οχθη να εργάζονται στο Ισραήλ καθώς κερδίζουν διπλάσια ποσά απ’ ό,τι στα παλαιστινιακά εδάφη.

Εκ πρώτης, η εμπειρία που έχει αποκομίσει ο Ράχμα φαίνεται να επιβεβαιώνει τον συσχετισμό ανάμεσα στην οικονομική ανάπτυξη και στην ειρήνη, με άλλα λόγια τη λογική πίσω από το πρόσφατο οικονομικό συνέδριο της διοίκησης Τραμπ στο Μπαχρέιν, το οποίο είχε στόχο να αναδείξει τα οικονομικά οφέλη που περιμένουν τους Παλαιστινίους σε περίπτωση που υπογράψουν το σχέδιο ειρήνευσης, αν και όταν αυτό γίνει.

Ωστόσο, για πολλούς Παλαιστίνιους στη Δυτική Οχθη η ανάπαυλα από τις διαμαρτυρίες και τις συγκρούσεις δεν έχει να κάνει τόσο με την οικονομική αισιοδοξία όσο με την απελπισία που έχει γεννήσει η γενικότερη κατάσταση. Οι ίδιοι (όπως εξηγεί η Κέρσνερ) αποδίδουν τη σχετική ηρεμία που κυριαρχεί σήμερα σε έναν συνδυασμό παραγόντων.

Μεταξύ αυτών είναι η κόπωση από τους πολέμους και η πάντοτε σκληρή απάντηση του ισραηλινού στρατού, η οποία έχει οδηγήσει σε πάρα πολλούς θανάτους, τραυματισμούς και φυλακίσεις, ενώ έχει φέρει ελάχιστα αποτελέσματα.

Υπάρχει επίσης μια διάχυτη έλλειψη ελπίδας για αλλαγή μετά από πέντε χρόνια αδιεξόδου στις ειρηνευτικές συνομιλίες, ένα ισχυρό και αδιάλλακτο Ισραήλ και ταυτόχρονα αυτό που πολλοί Παλαιστίνιοι θεωρούν ως δική τους αποτυχημένη και διαιρεμένη ηγεσία, η οποία δεν κατάφερε να ξαναγεννήσει μια παλαιστινιακή κρατική υπόσταση.

Την ίδια ώρα οι Παλαιστίνιοι έχουν εγκαταλείψει την ελπίδα επίλυσης της σύγκρουσης από την Ουάσιγκτον, θεωρώντας την κυβέρνηση Τραμπ ως απελπιστικά μεροληπτική υπέρ του Ισραήλ.

Ο Γκασάν Χατίμπ, πολιτικός επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο Birzeit της Δυτικής Οχθης, υποστηρίζει ότι το όραμα της παλιάς παλαιστινιακής πολιτικής ελίτ για ένα ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος δίπλα στο Ισραήλ φαίνεται μη ρεαλιστικό για τη νέα γενιά: «Δεν έχουν άλλη εναλλακτική λύση επί του παρόντος, έτσι οι περισσότεροι από αυτούς απέχουν από την πολιτική».

Και καθώς δεν υπάρχουν συλλογικές, ξεκάθαρες εθνικές φιλοδοξίες, πλέον οι νεαροί Παλαιστίνιοι ασχολούνται κυρίως με την προσωπική τους ανέλιξη, να βρουν δουλειά και να βελτιώσουν τις συνθήκες της ζωής τους.

Επίσης, η Παλαιστινιακή Αρχή δεν ενθαρρύνει την άμεση αντιπαράθεση με το Ισραήλ. Ο συντονισμός της σε θέματα ασφαλείας με το Ισραήλ, που αποτελεί πυλώνα της ειρηνευτικής συμφωνίας του Οσλο, όχι μόνο βοηθά στην πρόληψη επιθέσεων εναντίον του Ισραήλ αλλά και βοηθά την Αρχή να περιορίζει τους ακτιβιστές ισλαμιστές αντιπάλους της.

«Είναι πολύ δύσκολο να υπάρξει κουλτούρα αντίστασης εάν, από την κορυφή, όλο το σύστημα και η ηγεσία έχουν ως βάση τη συνεργασία με τον στρατό» αναφέρει ο Νέιθαν Θρολ, επικεφαλής του ισραηλινο-παλαιστινιακού πρότζεκτ στον ανεξάρτητο, μη κερδοσκοπικό, μη κυβερνητικό οργανισμό International Crisis Group, συγγραφέας και έμπειρος δημοσιογράφος-αναλυτής σε θέματα Μέσης Ανατολής.

Οι Παλαιστίνιοι της Δυτικής Οχθης έχουν επίσης το βλέμμα τους στραμμένο στη Γάζα, όπου στη διάρκεια του τελευταίου έτους διαμαρτυριών ο φόρος αίματος ήταν τεράστιος, ενώ δεν έγινε τίποτα προς την κατεύθυνση βελτίωσης των συνθηκών στον αποκλεισμένο θύλακα. «Ολοένα και περισσότερο, οι κάτοικοι της Δυτικής Οχθης», αναφέρει ο Θρολ, «λαχταρούν τη ζωή της μεσαίας τάξης με στεγαστικά δάνεια και δόσεις για το αυτοκίνητο».

Λίγοι βλέπουν τον λόγο να διακινδυνεύσουν τη σταθερότητά τους για έναν αφηρημένο σκοπό. Πολλοί έχουν ήδη πάρει τραπεζικά δάνεια προκειμένου να παντρευτούν ή να αγοράσουν σπίτια και στη Δυτική Οχθη, η αδυναμία πληρωμής μπορεί να σε οδηγήσει στη φυλακή.

Οι άνθρωποι έχουν αρχίσει να μιλάνε περισσότερο για την οικονομική τους κατάσταση παρά για την αντίσταση, ενώ φαινόμενα νεποτισμού που δίνουν τις καλές δουλειές στο Δημόσιο σε «ημετέρους» αλλά και η ανάμειξη της Αρχής στα μονοπώλια που κρατούν υψηλές τις τιμές σε αγαθά, κάνουν πολλούς νέους να αισθάνονται ότι πρώτα πρέπει να αντιμετωπίσουν την Παλαιστινιακή Αρχή και μετά το Ισραήλ.

Η αλλαγή στην ατμόσφαιρα είναι αισθητή, με την ένταση και τη βία να επισκιάζονται από τη σχετική ηρεμία και τον καταναλωτισμό. Η ισραηλινή αρμόδια υπηρεσία για τα θέματα που αφορούν στους παλαιστίνιους πολίτες έχει εκδώσει 86.000 εργατικές άδειες για κατοίκους της Δυτικής Οχθης, που είναι ο μεγαλύτερος αριθμός αδειών που έχει δοθεί ποτέ. Αλλοι 32.000 επιπλέον Παλαιστίνιοι εργάζονται νόμιμα στους εβραϊκούς οικισμούς της Δυτικής Οχθης.

Ωστόσο, η πιθανότητα νέων συγκρούσεων είναι πάντα εκεί. Ανώτερος ισραηλινός στρατιωτικός αξιωματούχος, μιλώντας στους «New York Times» υπό την προϋπόθεση της ανωνυμίας, δήλωσε ότι η Δυτική Οχθη παραμένει ασταθής, ότι πολλές πιθανές επιθέσεις έχουν αποτραπεί από τις ισραηλινές δυνάμεις ασφαλείας και ότι υπάρχει πάντοτε ο κίνδυνος διάχυσης ενός νέου κύματος βίας από τη Γάζα.

Δημοσκόπηση του παλαιστινιακού Κέντρου Πολιτικής και Ερευνας που εδρεύει στη Ραμάλα, τον Ιούνιο έδειξε πως μόνο το 23% των Παλαιστινίων θεωρεί τη μη βίαιη αντίσταση ως τον πιο αποτελεσματικό τρόπο επίτευξης κρατικής υπόστασης, ενώ τα τρία τέταρτα δήλωσαν ότι η παλαιστινιακή ηγεσία πρέπει να απορρίψει το αμερικανικό ειρηνευτικό σχέδιο.