8 Ιουνίου 2019

Συνιδρυτής WarGaming: Οι τράπεζες στην Κύπρο δημιουργούν τοξικές συνθήκες στις ρωσικές επιχειρήσεις

Την κατάσταση και τις δυσκολίες που επικρατούν για τις ρωσικές επιχειρήσεις στην Κύπρο περιγράφει, μιλώντας στο Sputnik, ο επιχειρηματίας από τη Λευκορωσία και συνιδρυτής της WarGaming, Ιβάν Μιχνέβιτς.

«Όλο και πιο δύσκολο γίνεται για ρωσικές επιχειρήσεις...


... να δραστηριοποιηθούν στην Κύπρο, οι τράπεζες δημιουργούν “τοξικές συνθήκες” εργασίας, κλείνουν λογαριασμούς και αναγκάζουν τους επιχειρηματίες να αποσύρουν τα χρήματά τους από τη χώρα», δήλωσε σε συνέντευξή του, στο Sputnik, ο επιχειρηματίας από τη Λευκορωσία, Ιβάν Μιχνέβιτς, ένας από τους ιδρυτές της παγκοσμίου φήμης εταιρείας WarGaming, που αναπτύσσει παιχνίδια για υπολογιστές.

Ο κ. Μιχνέβιτς είναι επίσης αντιπρόεδρος του κόμματος «Εγώ, ο Πολίτης» (ΕΟΠ), το οποίο ονομάζεται «ρωσικό» επειδή ιδρύθηκε από κατά κύριο λόγο ρωσόφωνους, με κυπριακή ιθαγένεια πολίτες της Κύπρου για την προστασία των συμφερόντων τους. «Γίνεται ολοένα και πιο δύσκολο. Αυτό ξεκίνησε περίπου πριν από έναν χρόνο με την έκδοση οδηγίας της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου», δήλωσε ο Μιχνέβιτς.

Τότε, οι Αρχές της Κύπρου αποφάσισαν να ολοκληρώσουν τελικά την καταστολή των παράνομων δραστηριοτήτων υπεράκτιων στην Κύπρο, και αυτό, κατά τη γνώμη του, θα μπορούσε να συνδεθεί με την επίσκεψη στη Λευκωσία πριν από έναν χρόνο των εκπροσώπων της αμερικανικής κυβέρνησης.

«Με την τελευταία οδηγία της Κεντρικής Τράπεζας που εκδόθηκε έναν χρόνο πριν, τελειώνει μια ολόκληρη φάση και η Κύπρος χάνει ένα μεγάλο μέρος των οικονομικών εισόδων, κατόπιν αιτήματος ή υπό πίεση -δεν συμμετείχα σε αυτό και δεν μπορώ να πω- της αμερικανικής κυβέρνησης», δήλωσε ο Μιχνέβιτς.

«Είναι πολύ πιθανό αυτές οι δράσεις να κατευθύνονταν ειδικά κατά των ρωσικών επιχειρήσεων, των ρωσικών χρημάτων, προκειμένου να τα αποσύρουν από τη χώρα. Η συγκέντρωσή των χρημάτων ήταν πολύ μεγάλη και ήταν ένα βολικό σημείο πίεσης», εκτιμά ο Μιχνέβιτς.

Την ίδια στιγμή, ο επιχειρηματίας θεωρεί ότι είναι λάθος να λέγεται πως «Ρώσοι επιχειρηματίες», όπως ονομάζουν στην Κύπρο όλους τους ανθρώπους που μετακόμισαν από τις χώρες της πρώην ΕΣΣΔ, «έβγαλαν χρήματα» από τους λογαριασμούς τους.

«Δεν έβγαλαν, έκλεισαν τους λογαριασμούς. Πολλοί άνθρωποι λαμβάνουν ειδοποιήσεις ότι «κλείνουμε τους λογαριασμούς σας και πρέπει να μεταφέρετε τα χρήματα όπου επιθυμείτε», ανέφερε ο Μιχνέβιτς.

Οι τράπεζες δημιουργούν επίσης «τοξικές» συνθήκες εργασίας, η συνεργασία με το τραπεζικό σύστημα έχει γίνει πολύ περίπλοκη, η γραφειοκρατία έχει αυξηθεί, επισήμανε ο επιχειρηματίας. Σύμφωνα με λόγια του, οι κυπριακές αρχές λένε ότι δεν ασκείται πίεση ειδικά στις ρωσικές επιχειρήσεις, ότι στοχεύουν, γενικά, στον τερματισμό αμφιλεγόμενων επιχειρηματικών πρακτικών.

«Και επιβεβαιώνω ότι δεν είναι μόνο ρωσικές και ρωσόφωνες επιχειρήσεις, υπάρχουν κι άλλες εταιρείες που έχουν πέσει θύματα σε αυτόν τον πόλεμο με τις υπεράκτιες εταιρείες. Απλώς υπάρχουν πολλές ρωσικές επιχειρήσεις εδώ. Αυτό είναι το μόνο πρόβλημα. Δηλαδή, αυτά τα μέτρα δεν στοχεύουν άμεσα κατά της Ρωσίας. Δεν θα έλεγα ότι αυτή είναι καθαρή διάκριση, αλλά οι ρωσικές επιχειρήσεις είναι το κύριο “θύμα” σε αυτή την κατάσταση», ανέφερε.

«Η εποχή των υπεράκτιων εταιρειών τελειώνει», εκτιμά ο Μιχνέβιτς
Ο Ιβάν Μιχνέβιτς μίλησε αναλυτικά στο Sputnik για την παρακμή των υπεράκτιων εταιρειών στην Κύπρο, τις δυσκολίες των ρωσικών επιχειρήσεων, την επιστροφή κεφαλαίων στη Ρωσία, την αλλαγή του μοντέλου της κυπριακής οικονομίας και τη μετατροπή των διεθνών τραπεζών σε τοπικές.

Ποια είναι η σημερινή κατάσταση στην Κύπρο για τις ρωσόφωνες επιχειρήσεις; Μιλούν για δυσκολίες...
Γίνεται όλο και πιο δύσκολο. Άρχισε πριν από περίπου έναν χρόνο με την έκδοση οδηγίας της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου. Από τη μία πλευρά, πρόκειται για την καταστολή των παράνομων δραστηριοτήτων υπεράκτιων εταιρειών στην Κύπρο. Όμως, η Κύπρος εδώ και πολύ καιρό, για να μπει στην Ευρωπαϊκή Ένωση προχώρησε σε ‘deoffshorization’ (σ.σ. απομάκρυνση των υπεράκτιων εταιρειών) στη χώρα, όμως οι επιχειρήσεις παρέμεναν.

Έπαψαν να θεωρούνται υπεράκτιες σε καθαρή μορφή, αλλά κάποια «κληρονομιά» παρέμεινε η οποία, τώρα ‘εξολοθρεύεται’ μαζικά. Οι τράπεζες κλείνουν λογαριασμούς εταιρειών, επιχειρηματιών, ακόμη και ιδιωτών - ρωσόφωνων και όχι μόνο. Δεν έχει σχέση μόνο με τους Ρώσους, αλλά με όλους τους ξένους.

Δηλαδή, η Κύπρος διακόπτει το (σ.σ. οικονομικό) μοντέλο που είχε. Πρώτα ήταν υπεράκτιες εταιρείες, αργότερα ήταν οι λεγόμενες ‘υπηρεσίες επιχειρήσεων’. Ο τραπεζικός τομέας το 2013 υπέστη σοβαρές ζημιές και οι συνέπειές είναι πλέον ορατές. Είναι η καταστροφή ολόκληρου κλάδου της οικονομίας.

Επομένως, για όλες τις επιχειρήσεις και τους επιχειρηματίες θα είναι ακόμα πιο δύσκολο και στην πραγματικότητα, είναι ήδη. Οι τράπεζες δεν είχαν προηγουμένως υπαχθεί σε αυστηρούς κανονισμούς και η ρυθμιστική αρχή δεν είχε σοβαρή εμπειρία, όπως στις πιο ανεπτυγμένες χώρες. Τώρα πρέπει να τα κάνουν όλα αυτά και φυσικά υπάρχουν στρεβλώσεις.

Νομίζω ότι τόσο από την πλευρά της ρυθμιστικής Αρχής όσο και από την πλευρά του εκτελεστή, δηλαδή των τραπεζών, όταν είναι δύσκολο να καταλάβουν τι επιτρέπεται και τι δεν επιτρέπεται, τελικά είναι πιο εύκολη η απαγόρευση οτιδήποτε είναι ακατανόητου.

Σύμφωνα με την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, κατά τη διάρκεια των τελευταίων χρόνων, οι Ρώσοι έχουν αποσύρει 5 δισ. ευρώ από τη χώρα. Είναι μόνο Ρώσοι;
Τυπικά, όλους τους ανθρώπους που μετακόμισαν στην Κύπρο από τις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης -εκτός από τις χώρες της Βαλτικής– Ουκρανούς, Λευκορώσους, τους ονομάζουν «Ρώσους». Και δεν θα χρησιμοποιούσα την λέξη «αποσύρουν»: Δεν έχουν αποσύρει, έκλεισαν τους λογαριασμούς. Πολλοί άνθρωποι λαμβάνουν ειδοποιήσεις ότι «κλείνουμε τους λογαριασμούς σας και πρέπει να μεταφέρετε τα χρήματα όπου επιθυμείτε».

Δηλαδή, πρέπει να μεταφέρουν τα χρήματά τους αν δεν θέλουν να τα χάσουν;
Ναι! Ή να αποδεχθούν τους νέους όρους συνεργασίας με τις τράπεζες, οι οποίοι (σ.σ. όροι) είναι αρκετά «τοξικοί». Πρώτα, όλη αυτή η συμμόρφωση. Αν μιλάμε για τις επιχειρήσεις, τότε ουσιαστικά για κάθε συναλλαγή που υπάρχει είναι απαραίτητη η τεκμηρίωση, όλα τα επίσημα έγγραφα. Εάν πρόκειται για μερικές συναλλαγές μέσα στην ίδια σύμβαση, μετά από έναν μήνα έχουν ξεχάσει τα πάντα και κάθε φορά πρέπει να τα μαζέψουμε όλα από την αρχή. Αυτό είναι πολύ περίπλοκο για τις επιχειρήσεις.

Είναι σωστό και θετικό ότι αρχίζουν να κάνουν ερωτήσεις και επαληθεύσεις προέλευσης των κεφαλαίων των φυσικών προσώπων. Αλλά είναι άλλο ότι οι τράπεζες με μια καθιερωμένη νοοτροπία τραπεζικής ρύθμισης μπορούν να ζητήσουν από τον πελάτη μία φορά να διευκρινίσει τα πάντα κι έτσι να ανακαλύψουν, να κατανοήσουν τις πηγές κεφαλαίων και να ‘ηρεμήσουν’.

(Οι πηγές) ήταν στο παρελθόν, αφού τα ελέγξουν, πώς μπορεί το παρελθόν… να “αλλάξει” σημαντικά;
Φυσικά, εάν προκύψουν οποιεσδήποτε περιστάσεις, έρευνες, Ιντερπόλ, τότε μπορεί κάτι να αλλάξει, αλλά συνήθως δεν συνηθίζεται να ενοχλεί κανείς τους ανθρώπους γι’ αυτά τα θέματα. Εδώ, οι τράπεζες άρχισαν να το κάνουν κάθε χρόνο και κάθε φορά από την αρχή! Εάν τους έχουμε εξηγήσει κάτι πριν από έναν χρόνο, θα πρέπει να το κάνουμε ξανά και φέτος.

Έτσι, είτε (σ.σ. οι τράπεζες) έκλεισαν λογαριασμούς κάποιων είτε οι ίδιοι αποφάσισαν να εγκαταλείψουν τις τράπεζες που υπάρχουν τέτοιες δυσκολίες και προβλήματα, που υπάρχει υπερβολική γραφειοκρατία. Δεν θα το αποκαλούσα «απόσυρση χρημάτων». Αυτό είναι είτε με άμεσο είτε με έμμεσο τρόπο «ξεφόρτωμα χρημάτων».

Ο καθένας πρέπει να έχει καταλάβει, και εμείς σαν κόμμα κάναμε μια δήλωση πριν από ένα χρόνο για το πού θα οδηγήσει αυτό. Φαίνονται ήδη ορισμένα αποτελέσματα. Για παράδειγμα, η Τράπεζα Κύπρου σχετικά πρόσφατα, την άνοιξη, έκλεισε πολλά καταστήματα και μείωσε το προσωπικό. Δηλαδή, κάνει τις απαραίτητες ενέργειες για να ανταποκριθεί στη νέα πραγματικότητα.

Η νέα πραγματικότητα είναι τέτοια που η τράπεζα, η οποία παλαιότερα εξυπηρετούσε μεγάλο ποσοστό ξένων χρημάτων, συμπεριλαμβανομένου ρωσικού, δεν το κάνει πλέον, και εξυπηρετεί μόνο χρήματα από το εσωτερικό, πολίτες της χώρες, τοπικές εταιρείες και το μέγεθος των συναλλαγών της είναι αναντίστοιχο με αυτόν που ήταν πριν.

Πού πηγαίνουν τα κεφάλαια;
Είναι δύσκολο για μένα να πω πού πάει το χρήμα. Δεν παρακολουθώ αυτή τη διαδικασία. Δεν έχω καμία πληροφορία.  Ο πρόεδρος της Ρωσίας, Βλαντίμιρ Πούτιν, δύο φορές μέσα σε αυτόν το μήνα, δήλωσε ότι τα κεφάλαια από την Κύπρο επιστρέφουν στη Ρωσία και ότι είχε προειδοποιήσει τους επιχειρηματίες που επένδυαν χρήματα στο εξωτερικό, ότι μπορεί να έρθει η στιγμή που θα έχουν δυσκολίες και ότι τώρα αυτή η στιγμή ήρθε. Είναι έτσι;

Αυτό ισχύει επίσης. Μέρος των κεφαλαίων μπορεί να επιστρέψει στη Ρωσία, αλλά όχι μόνο το κεφάλαιο: Ξέρω κάποιους ανθρώπους, οι οποίοι έμεναν, δούλευαν και έβγαζαν χρήματα εδώ κι έπειτα συνειδητοποίησαν ότι είναι πιο λογικό να επιστρέψουν στη Ρωσία. Δηλαδή, κάποιοι άνθρωποι επιστρέφουν, κάποια κεφάλαια επιστρέφουν, κάποιες εταιρείες κλείνουν εδώ. Ακόμα και οι μεγάλες επιχειρήσεις το κάνουν.

Δεν ήταν πολύ μεγάλες επιχειρήσεις οι οποίες χρησιμοποίησαν κυπριακές εταιρείες ως εργαλείο για την εξωτερική οικονομική δραστηριότητα. Τώρα η χρήση κυπριακών εταιρειών σε επιχειρηματικά σχέδια είναι ακόμα εφικτή, αλλά το κόστος αυξάνεται σημαντικά. Η εξυπηρέτηση αυτών των εταιρειών γίνεται όλο και πιο δαπανηρή με τις απαιτήσεις πρόσληψης προσωπικού, κατοχής γραφείου και τη γραφειοκρατία των τραπεζών για όλες τις συναλλαγές.

Όλα αυτά οδηγούν στο γεγονός ότι η χρήση κυπριακών εταιρειών σε επιχειρηματικά σχέδια, τουλάχιστον για τις μεσαίες επιχειρήσεις, καθίσταται παράλογη και χάνει την ελκυστικότητά της. Ως εκ τούτου, είναι ένας λόγος παραπάνω που οι επιχειρήσεις κλείνουν.

Υπάρχει μια γενική τάση διεθνώς για αντιμετώπιση των παράνομων δραστηριοτήτων υπεράκτιων εταιρειών, ανακοινώθηκε πριν από πέντε χρόνια και στις δυτικές οικονομίες, από Αμερικανούς και Βρετανούς. Όλα κλείνουν, έχουν μένει πολύ λίγες ζώνες υπεράκτιων εταιρειών.

Οι συνθήκες στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους γίνονται επίσης αυστηρότερες. Φεύγουν όλοι. Η εποχή των υπεράκτιων εταιρειών τελειώνει. Αυτό το θέμα δεν φαίνεται να ενδιαφέρει πια κανέναν στον κόσμο και, πιθανότατα, δημιουργεί ακόμη και προβλήματα για την οικονομία.

Μέρος των κεφαλαίων, νομίζω, μεταφέρεται σε δικαιοδοσίες άλλων
Υπάρχει περίπτωση να μείνει η κυπριακή εταιρεία εδώ κι αυτό δεν είναι πρόβλημα εάν χρησιμοποιείται μια τράπεζα που είναι υπό δικαιοδοσία μη τοξική. Και η δικαιοδοσία σε Κύπρο και Βαλτική, έγιναν τοξικές. Στην ‘παλιά Ευρώπη’ (οι τράπεζες) λειτουργούν λιγότερο ή περισσότερο κανονικά και ικανοποιητικά, όπως και στο παρελθόν.

Όποιος έχει δυνατότητα να συνεργαστεί με σοβαρές ευρωπαϊκές τράπεζες, μπορεί να έχει κυπριακή εταιρεία και να μην αντιμετωπίζει δυσκολίες. Αλλά δεν μπορούν να το αντέξουν οικονομικά όλοι.

Οι ρωσικές επιχειρήσεις αισθάνονται πίεση;  Με πολλούς τρόπους, ναι, και αυτό οφείλεται στην επίσκεψη, εκπροσώπων της αμερικανικής διοίκησης στην Κύπρο, πριν από έναν χρόνο, οι οποίοι άσκησαν αυτή την πίεση.

Από πού βγάζει χρήματα η οικονομία της Κύπρου;
Υπάρχει τουρισμός, υπάρχει ο πρώην τομέας υπεράκτιων εταιρειών, υπηρεσίες των επιχειρήσεων και πρώην τραπεζικός τομέας. Ο τραπεζικός τομέας άρχισε να έχει προβλήματα ήδη από το 2013, από το κούρεμα καταθέσεων, αλλά με κάποιο τρόπο σώθηκε.

Με την τελευταία οδηγία της Κεντρικής Τράπεζας που εκδόθηκε πριν έναν χρόνο, τελειώνει μια ολόκληρη φάση και η Κύπρος χάνει ένα μεγάλο μέρος των οικονομικών εισόδων, κατόπιν αιτήματος ή υπό πίεση -δεν συμμετείχα σε αυτό και δεν μπορώ να πω- της αμερικανικής κυβέρνησης.

Είναι πολύ πιθανόν αυτές οι δράσεις να κατευθύνονταν ειδικά κατά των ρωσικών επιχειρήσεων, των ρωσικών χρημάτων, προκειμένου να αποσυρθούν από τη χώρα, η συγκέντρωσή των χρημάτων ήταν πολύ μεγάλη και ήταν ένα βολικό σημείο πίεσης.

Οι ειδικοί λέγανε ότι τα χρήματα μπορούν να μεταφερθούν στο Λουξεμβούργο
Το Λουξεμβούργο δεν είναι βολικό γι’ αυτή τη δραστηριότητα. Για τις μεγάλες εταιρείες, αυτό είναι ακόμα εφικτό. Μια μεγάλη εταιρεία μπορεί να έχει δικαιοδοσία οπουδήποτε, αν αυτό δικαιολογείται.

Όμως, παραδόξως, οι μεγάλες εταιρείες παραμένουν εδώ (στην Κύπρο). Υπάρχουν αντιπροσωπείες πολλών γνωστών ρωσικών εταιρειών. Είναι ακόμα εδώ, μπορούν να το αντέξουν οικονομικά.Και σε κάθε περίπτωση, στο Λουξεμβούργο όλα θα είναι πολύ πιο ακριβά, οι μισθοί, το κόστος της ενοικίασης κατοικιών. Το κόστος γενικά θα είναι τρείς ή μπορεί και πέντε φορές υψηλότερο απ’ ό,τι εδώ.

Όλες οι φορολογικές συνθήκες και άλλα πλεονεκτήματα που είχε η Κύπρος διατηρούνται. Απλώς η συνεργασία με το τραπεζικό σύστημα έγινε πιο περίπλοκη. Το βασικό εμπόδιο είναι η πολυπλοκότητα της συνεργασίας των ρωσικών επιχειρήσεων και των ρωσόφωνων επιχειρηματιών με το τοπικό τραπεζικό σύστημα. Δηλαδή, κυρίως εκδιώχθηκαν από το τραπεζικό σύστημα.

Σχετικά με την εγγραφή της εταιρείας, τη δραστηριότητά της, την πληρωμή φόρων, την εφαρμογή συμφωνίας για την αποφυγή διπλής φορολογίας, όλα παρέμειναν όπως ήταν.

Εργαζόσαστε σε μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες στην Κύπρο, τη WarGaming. Έχει αλλάξει κάτι γι’ αυτή;
Όχι, φυσικά, τίποτα δεν έχει άλλαξε. Έχει την έδρα της στην Κύπρο, υπαλλήλους από τη χώρα, αυτή η εταιρεία είναι αρκετά σημαντική για την κυπριακή οικονομία. Κάποια στιγμή, ακόμη και η καταβολή ΦΠΑ επί των πωλήσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όταν γινόταν στον τόπο σύστασης της εταιρείας, ήταν σημαντική αύξηση για τον προϋπολογισμό της Κύπρου. Τώρα ο τρόπος καταβολής του ΦΠΑ στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αλλάξει, ανακατανέμεται ανάλογα με τον καταναλωτή. Σε κάθε περίπτωση, η WarGaming είναι μια εταιρεία ορόσημο για την Κύπρο.

Γιατί οι επιχειρήσεις, τόσο μεγάλες όσο και μικρές, αφήνουν τις χώρες τους για να μετακομίσουν στην Κύπρο; Λόγω offshore;
Αυτό είναι το νομικό πλαίσιο. Στη Λευκορωσία, καθώς και στη Ρωσία, η εξωτερική οικονομική δραστηριότητα είχε πολλά εμπόδια. Ο έλεγχος συναλλάγματος στις τράπεζες ήταν αρκετά αυστηρός και πολύ δυσάρεστος.

Γι' αυτό τον λόγο, ακόμη και κάποιες μεγάλες ρωσικές εταιρείες άνοιγαν υποκαταστήματα στο εξωτερικό για να πραγματοποιήσουν εξωτερικές οικονομικές δραστηριότητες. Ήταν πιο εύκολο να το κάνουν από εκεί. Αυτό συνέφερε πιο πολύ, παρά να το κάνουν από τη Ρωσία. Αυτό είναι ένα από τα απλά παραδείγματα. Τόσο η Λευκορωσία όσο και η Ρωσία το καταλαβαίνουν (αυτό), αλλά εξακολουθούν να ασχολούνται με τη νομοθεσία για να λύνουν τα προβλήματα των τοπικών εταιρειών.

Ίσως ορισμένοι εξακολουθούν να ανησυχούν για την ασφάλεια της ιδιοκτησίας και της λειτουργίας μιας επιχείρησης. Εννοώ όλες αυτές τις ‘επιδρομές’ και οποιοδήποτε άλλο παρέμβαση που εδώ τα θεωρούμε λιγότερα σημαντικά.

Σημαντικό είναι το ζήτημα της εργασίας στο έδαφος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πρόκειται για μισό δισεκατομμύριο ανθρώπους και για να εργαστούμε εδώ πρέπει να πληρώνουμε ΦΠΑ. Μία εταιρεία, που δεν ανήκει στην επικράτεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία πρέπει όμως να πληρώνει το ΦΠΑ στην Ευρωπαϊκή Ένωσης, υποχρεούται να κάνει εγγραφή σε όλες τις φορολογικές υπηρεσίες σε κάθε χώρα, για να καταγράφει και έτσι να καταβάλλει το ΦΠΑ. Φαντάζεστε τον όγκο γραφειοκρατικής εργασίας σε όλες τις 27 ή τις 28 χώρες;

Αντίθετα, η εγγραφή εταιρείας σε οποιαδήποτε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επέτρεψε και επιτρέπει να συνεργάζεται με τη φορολογική υπηρεσία στη χώρα όπου είσαι εγγεγραμμένος. Και η διοικητική οργάνωση συνίσταται μόνο σε γενική λογιστική, διανομή των πωλήσεων στις χώρες της ΕΕ και κατόπιν καταβολή (σ.σ. του ΦΠΑ) σε μία φορολογική υπηρεσία.

Δηλαδή, είναι αδύνατο να εργαστεί κάποιος στην επικράτεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να μην έχει κάποια εταιρεία στην επικράτεια της ΕΕ. Για ορισμένες εταιρείες, αυτό ήταν ένας σημαντικός λόγος για τη μετακίνηση. Και η διεξαγωγή δραστήριων από τη Ρωσία σε ξένες αγορές, είναι πολύ, πολύ δύσκολη.

Τι λένε οι Αρχές για την κατάσταση με τις ρωσικές επιχειρήσεις;
Όλοι λένε ότι δεν ασκείται πίεση ειδικά στις ρωσικές επιχειρήσεις, ότι στοχεύουν, γενικά, στην εκκαθάριση αμφιλεγόμενων επιχειρηματικών πρακτικών.  Και επιβεβαιώνω ότι δεν είναι μόνο ρωσικές και ρωσόφωνες επιχειρήσεις, υπάρχουν κι άλλες εταιρείες που έχουν πέσει θύματα σε αυτόν τον πόλεμο με τις υπεράκτιες εταιρείες. Απλώς υπάρχουν πολλές ρωσικές επιχειρήσεις εδώ. Αυτό είναι το μόνο πρόβλημα.

Δηλαδή, αυτά τα μέτρα δεν στοχεύουν άμεσα κατά της Ρωσίας. Στοχεύουν σε όλους και σε κάθε επιχειρηματική πρακτική υπερβολικής φορολογικής «βελτιστοποίησης», φοροαποφυγής και φοροδιαφυγής, στοχεύουν κατά τέτοιων πρακτικών που προέρχονται από οποιαδήποτε χώρα, όχι μόνο από τις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης.

Απλώς η Κύπρος είναι εξαιρετικά δημοφιλής ειδικά μεταξύ των κατοίκων από τις χώρες της πρώην ΕΣΣΔ, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας. Ως εκ τούτου, επηρεάζει τη Ρωσία στο μέγιστο βαθμό.

Δεν υπάρχει καθαρή Ρωσική διάκριση;
Όχι. Δεν θα έλεγα ότι αυτό είναι καθαρή διάκριση. Αλλά οι ρωσικές επιχειρήσεις είναι το κύριο «θύμα» σε αυτή την κατάσταση.  Αλλά σε κάθε περίπτωση, είναι σαφές στην κοινωνία ότι η χώρα χάνει εισοδήματα και η πλειοψηφία των ανθρώπων, περίπου το 70%, είναι δυσαρεστημένοι με την κατεύθυνση στην οποία προχωράει η χώρα.

Η κοινωνία κατανοεί ότι οι βασικοί πυλώνες της οικονομίας καταστρέφονται στη χώρα. Η διαδικασία προχωράει ομαλά και σταδιακά, αλλά οι άνθρωποι το αισθάνονται και αυτό εμφανίζεται στην ανησυχία τους.

Το 2013, υπήρξαν δηλώσεις ότι είναι απαραίτητο να μειωθεί το ποσοστό των τραπεζικών υπηρεσιών στο ΑΕΠ της Κύπρου. Στην πραγματικότητα το μειώνουν. Η οικοδόμηση και οι πωλήσεις ακινήτων, μαζί με τα διαβατήρια, μάς επιτρέπουν να διατηρούμε το ΑΕΠ.

Ο τραπεζικός τομέας όμως εξαφανίστηκε. Σε τέτοιο βαθμό που όχι μόνο μειώθηκε ο αριθμός των τραπεζών, αλλά οι ίδιες οι τράπεζες κλείνουν τα υποκαταστήματά τους και απολύουν το προσωπικό. Προσαρμόζονται στις μεταβαλλόμενες συνθήκες και αρχίζουν να προσαρμόζονται στο νέο επιχειρηματικό μοντέλο, μετατρεπόμενες σε τοπικές τράπεζες, σε τράπεζες μιας μικρής νησιωτικής χώρας που δεν έχουν διεθνή σημασία.

Όσον αφορά το «κούρεμα» των καταθέσεων το 2013, το θέμα έκλεισε; Η επιστροφή χρημάτων δεν θα γίνει;
Νομίζω ότι αυτή τη στιγμή το θέμα σε μεγάλο βαθμό έκλεισε. Το κούρεμα συνέβη με τη σημερινή κυβέρνηση. Είναι ακόμα στην εξουσία. Οπότε με την ίδια κυβέρνηση δεν είναι δυνατόν να αναθεωρηθούν τα αποτελέσματα του «κουρέματος».  Αλλά από την προσωπική μου άποψη, έγινε μια συγκλονιστική δράση.

Το 2013 τέθηκε σε εφαρμογή στην Κύπρο ένα νέο νομοθετικό πρότυπο. Εάν αυτό είχε γίνει και είχε εφαρμοστεί, πριν οι τράπεζες βρεθούν σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, τότε δεν θα υπήρχαν προβλήματα. Όλα θα ήταν νομικά καθαρά και λογικά. Αλλά αυτό έγινε σε μια εποχή που αφαίρεσαν από τους επενδυτές τη δυνατότητα δράσης. Κατά τη γνώμη μου, ήταν η βίαιη και αναδρομική εφαρμογή νόμου.

Τώρα όλοι οι καταθέτες των τραπεζών της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να καταλάβουν ότι υπάρχει ένας τέτοιος κίνδυνος και αυτό μπορεί να ξανασυμβεί. Τότε, όμως, στην πραγματικότητα έγινε κατάσχεση κεφαλαίων. Οι άνθρωποι δεν είχαν δικαίωμα διαχείρισης χρημάτων για ορισμένο χρονικό διάστημα, κατά τη διάρκεια του οποίου έγιναν αλλαγές στη νομοθεσία που επέτρεπε την απαλλοτρίωση αυτών των κεφαλαίων.

Ποιος εμποδίζει τις τράπεζες να το κάνουν πάλι; Από νομικής άποψης, ήταν μια αμφίβολη διαδικασία.