Ο Α. Τσίπρας δεν ήθελε άλλο τη συνεργασία του κ. Ν. Κοτζιά, γι’ αυτό και την αποδέχθηκε αμέσως
Αναμενόμενη η ανησυχία των Κυπρίων με την παραίτηση του κ. Ν.
Κοτζιά, επειδή -όπως έχει αναγνωρίσει και εδώ η στήλη- στο Κυπριακό έφερε...
... στο
φως μια κατάσταση που για ανεξήγητους λόγους παρέμενε στους χαρτοφύλακες όλων
των μέχρι εχθές διαπραγματευτών. Ο λόγος για απαίτηση απομάκρυνσης των
τουρκικών στρατευμάτων από τα Κατεχόμενα και η κατάργηση του θεσμού των
εγγυητριών δυνάμεων.
Προφανώς, και αυτή η επιτυχής αντιμετώπιση δεν καλύπτει το
γεγονός υιοθέτησης των άλλων αιτημάτων των Τούρκων, με κύριο την άσκηση βέτο
από τους Τ/κ σε κρίσιμες αποφάσεις του υπουργικού Συμβουλίου. Παρ’ όλα αυτά,
πιστώνεται και με το γεγονός ότι δεν επέτρεψε στον Ν. Αναστασιάδη σε περαιτέρω
υποχωρήσεις, στις οποίες είναι εθισμένος.
Θέλω παρενθετικά να σημειώσω, ότι μπορεί μεν τυπικώς ο κ. Ν.
Κοτζιάς α παραιτήθηκε, αλλά ουσιαστικώς εξαναγκάστηκε σε παραίτηση, τουλάχιστον
ως προς τον χρόνο υποβολής της. Έπαιξαν μάλλον ρόλο οι δηλώσεις του Δημήτρη
Τζανακόπουλου ότι «το τρένο της κυβέρνησης προχωρά και όποιος νιώθει δυσφορία
να κατέβει», που επιτάχυναν τις εξελίξεις.
Αν σ’ αυτήν την σύσταση προέβαινε κάποιο άλλο κυβερνητικό στέλεχος,
δεν θα είχε την ίδια βαρύτητα. Ο Δ. Τζανακόπουλος όμως, είναι η φωνή του
πρωθυπουργού. Ο Α. Τσίπρας, είναι φανερό, δεν ήθελε άλλο τη συνεργασία του κ.
Ν. Κοτζιά, γι’ αυτό και την αποδέχθηκε αμέσως, σε αντίθεσή με ό,τι έπραξε στην
περίπτωση του κ. Τόσκα.
Προχωρώντας ακόμη περισσότερο, μπορώ να υποθέσω, ότι και ο
Α. Τσίπρας δεν θα προέβαινε σε κίνηση τέτοια ώστε να δυσαρεστήσει τις ΗΠΑ, οι
οποίες επέδωσαν τα εύσημα στον κ. Ν. Κοτζιά για την αποτυχία του να
προστατεύσει τα συμφέροντα του ελληνισμού, παραδίδοντας στους Σκοπιανούς, ίσως
και περισσότερα από ό,τι πρόσμεναν να πάρουν. Δεν αποκλείω, αλλά ούτε και να
υποστηρίξω, να υπήρξε και κάποιο θετικό σήμα προς τον Α. Τσίπρα, ότι ο κ. Ν.
Κοτζιάς κάνει λάθη, άρα μπορεί να αντικατασταθεί.
Επανερχόμενος στην ανησυχία των Κυπρίων, κατανοώ την
ανησυχία του Κώστα Βενιζέλου, έγκυρου αρθρογράφου, που την εξέφρασε στον
κυπριακό Τύπο, όπου υποστηρίζει πως ήταν καταλυτικός ο ρόλος του κ. Ν. Κοτζιά και
η συνδρομή του στις προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού.
Για πρώτη φορά ελληνική κυβέρνηση, γράφει, για την ακρίβεια
ο ίδιος ο υπουργός Εξωτερικών διαμόρφωσε συνολική, ολοκληρωμένη πρόταση για το
κεφάλαιο της Ασφάλειας και των Εγγυήσεων. Αυτή η πρόταση σε συνδυασμό με την
επιμονή του Νίκου Κοτζιά στο κεφάλαιο αυτό είχε ως αποτέλεσμα το θέμα της
Ασφάλειας να μπει στην ατζέντα των συζητήσεων για το Κυπριακό.
Ένα ζήτημα, το οποίο δεν συνεζητείτο προηγουμένως γιατί
όλοι, περιλαμβανομένης και της Λευκωσίας, θεωρούσαν πως δεν θα μπορούσαν να
αλλάξουν "τα
δεδομένα".
Λίγο-πολύ θεωρούσαν πως δεδομένη ήταν η παρουσία της Τουρκίας μετά τη λύση. Θα
υπήρχαν, δηλαδή, εγγυήσεις και στρατεύματα εσαεί. Αυτό ανατράπηκε με την
παρέμβαση Κοτζιά, ενώ ακόμη και ο ίδιος ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών
φάνηκε να υιοθετεί τη λογική αυτή.
Είναι αλήθεια περίεργο, που δεν μπορώ να βρω λογική εξήγηση,
για ποιο λόγο συνέβαινε επί δεκαετίες να μη υπάρχει μια κόκκινη γραμμή στα
αιτήματα των Τούρκων, και γίνονταν όλα σχεδόν αποδεκτά - όπως και στα Σκόπια.
Μάλιστα δε, δεν χρησιμοποιήθηκε ως επιχείρημα, ούτε από τον κ. Ν. Κοτζιά
συμφώνως προς όσα έχουν δημοσιοποιηθεί, το γεγονός ότι τα πρώτα ψηφίσματα του
ΟΗΕ για το Κυπριακό, αμέσως μετά το 1974, απαιτούσαν την απόσυρση των τουρκικών
στρατευμάτων.
Κάποια στιγμή, νομίζω περί τα μέσα της δεκαετίας του ’80,
αυτή η απαίτηση του ΟΗΕ έπαψε να αναγράφεται. Κάποιος από το ΥΠΕΞ, όταν ρώτησα
γιατί, μου είπε πως είναι αυτονόητο. Αυτονόητα δεν υπάρχουν στην διπλωματία.
Ανόητα υπάρχουν, όπως και η εγκατάλειψη αυτού του αιτήματος, πλην εάν υπάρχουν
μυστικές συμφωνίες, επειδή πολλά ακούστηκαν επ’ αυτού, μετά την οριογραμμή του 25ου
μεσημβρινού στο Αιγαίο.
Εν αναμονή επομένως, του υπουργού ή αναπληρωτή υπουργού που
θα οριστεί στο ΥΠΕΞ.
Ο Μακεδών
