Σήμερα μια κινηματογραφική ταινία, με ήρωα...
... έναν Έλληνα που ανακαλύπτει πως είναι... Σκοπιανός και τελικά “σταυρώνεται” επάνω σ' έναν χάρτη της Ελλάδας, έρχεται να ταρακουνήσει περισσότερο την ήδη εύθραυστη “Συμφωνία των Πρεσπών”.
Πρόκειται για το νέο έργο του σκοπιανού σκηνοθέτη Γιάνι Μποζάτζι “Χλευασμός του Χριστού” (Mocking of Christ), που ήδη ξεκίνησε να προβάλλεται σε κινηματογράφους της χώρας, παρά τις αντιδράσεις της κυβέρνησης Ζάεφ. Στην ταινία του ο δημιουργός, επιχειρεί με ισχυρούς σκηνοθετικούς συμβολισμούς, να κατηγορήσει τη χώρα μας για υποτιθέμενη... «εθνοκάθαρση» των «Μακεντόνετς» στην ελληνική Μακεδονία κατά τον Εμφύλιο Πόλεμο.
Ένας Έλληνας που ήταν ... Σκοπιανός
Το story αφορά έναν Έλληνα δημοσιογράφο στο Παρίσι, ονόματι Αλέξανδρο Φιλιππόπουλο, που μετά τον θάνατο του πατέρα του Λάζαρου- πολιτικού πρόσφυγα στα Σκόπια- επιστρέφει στην γενέτειρά τους Πρέσπες και ανακαλύπτει τις... ρίζες του. Πως δεν είναι Έλληνας, αλλά Σκοπιανός.
Στη διάρκεια τής ταινίας παρουσιάζεται εντέχνως η πάγια επιχειρηματολογία των Σκοπίων, για “διαμελισμό” της ενιαίας Μακεδονίας και αφανισμό της “μακεδονικής” μειονότητας από τις ελληνικές Αρχές. Στο έργο παρουσιάζεται και η δράση Αλβανών τρομοκρατών του UCK, ενώ στο τέλος του έργου ο κεντρικός ήρωας δολοφονείται με ... “σταύρωση” σε πινακίδα νέου αυτοκινητόδρομου στην Βόρεια Ελλάδα, που “νοερά” χωρίζει την Μακεδονία στα δύο.
“Στην τέχνη όλα επιτρέπονται. Δεν βρίσκω το λόγο που θα πρέπει να ενοχλήσει κάποιους η ταινία. Εγώ προσωπικά δεν θα είχα καμία απολύτως ενόχληση. Δεν θεωρώ πως ένας άντρας εσταυρωμένος πάνω στον χάρτη της Ελλάδας είναι κάτι ιδιαίτερο” λέει ο Γιάνι Μποζάτζι, συμπληρώνοντας -επιχειρώντας να δικαιολογήσει τον σκηνοθετικό του οίστρο- πως: “Δυστυχώς, σήμερα σταυρωνόμαστε όλοι μεταξύ θελημάτων και ευκαιριών. Εδώ, όπως και στην Ελλάδα και παντού στα Βαλκάνια, με υλικούς και πνευματικούς όρους”.
Με καταγωγή από το Κιλκίς
Ο 48χρονος δημιουργός υπερτονίζει με κάθε ευκαιρία πως κατάγεται από “οικογένεια προσφύγων από τον Εμφύλιο Πόλεμο στην Ελλάδα”, το αναφέρει και στο βιογραφικό του, στην επίσημη ιστοσελίδα του. Οι γονείς του εγκατέλειψαν ως “Μακεντόνετς” το Κιλκίς το 1948, στη δίνη της εμφύλιας σύγκρουσης και της προσπάθειας μερίδας των λεγόμενων “Σλαβομακεδόνων” για αυτονόμηση και απόσχιση της ελληνικής Μακεδονίας από τον εθνικό κορμό.
Μέρος των προσωπικών του βιωμάτων, ως ΄'Αιγαιάτης Μακεδόνας”, αναφέρονται εμμέσως στην πλοκή της ταινίας του. “Οι πρόγονοί μου είναι από την περιοχή του Κιλκίς. Οι εμπειρίες μου μαζί τους είναι θετικές και έχουν μοιραστεί μαζί μου πολλές ιστορίες που έφεραν μαζί μέσω του Κιλκίς και της Θεσσαλονίκης.
Είμαι αιώνια ευγνώμων για την δύναμη και το πνεύμα αυτών των ανθρώπων, τους οποίους δεν έχω ακούσει ποτέ να παραπονιούνται για τη ζωή τους παρά τα όσα έχουν περάσει” λέει, επιχειρώντας να δώσει απαντήσεις για όσα συνέβησαν την περίοδο του καταστροφικού Εμφυλίου στην Ελλάδα και για συμπατριώτες του που πήραν τα όπλα για τον διαμελισμό της ελληνικής Μακεδονίας.
“Στον Εμφύλιο Πόλεμο οι άνθρωποι πήραν μέρος για διάφορους λόγους. Εκατοντάδες χιλιάδες συμμετείχαν σ' αυτόν και είναι σίγουρο ότι μεταξύ τους υπήρχαν άτομα και ομάδες με τέτοιες ιδέες” παραδέχεται ο ίδιος, τονίζοντας ωστόσο:
“Σήμερα 70 χρόνια μετά, πιστεύω πως είναι πολιτισμένο να συζητηθούν όλες οι πλευρές του Πολέμου. Όλα όσα ήταν καλά και όλα όσα ήταν κακά, ώστε να μην επαναληφθεί. Είναι ένα κομμάτι της ιστορίας το οποίο προκαλεί ακόμη τραύμα. Αυτό δεν πρέπει να αρνείται, πρέπει να συζητηθεί. Είμαστε πολιτισμένοι άνθρωποι και έτσι θα πρέπει να φερόμαστε” λέει.
Προκειμένου να μη διαταράξει την ήδη εύθραυστη “Συμφωνία των Πρεσπών” και το καλό φιλικό κλίμα με την κυβέρνηση Τσίπρα, αλλά κυρίως για να μη δυσαρεστήσει του Αλβανούς κυβερνητικούς του συμμάχους, ο πρωθυπουργός Ζόραν Ζάεφ πρωτοστάτησε στην απαγόρευση προβολής της ταινίας στους κινηματογράφους της χώρας.
Η απαγόρευση, που τελικά κατέπεσε στις αίθουσες των δικαστηρίων που κατέφυγε ο δημιουργός, συνέπεσε με το πρόσφατο δημοψήφισμα στα Σκόπια. Η ταινία ουσιαστικά έγινε μέρος της διαμάχης μεταξύ κυβέρνησης και εθνικιστικής αντιπολίτευσης, ενώ ακόμη και ο πρόεδρος της χώρας Γκιόργκι Ιβανόφ, πολέμιος της Συμφωνίας των Πρεσπών, δήλωσε δημόσια την υποστήριξή του στο πρόσωπο του Μποζάτζι.
“Η κυβέρνηση Ζάεφ ήθελε να απαγορεύσει την ταινία χωρίς να την δει ποτέ. Τελικά δικαιωθήκαμε στα δικαστήρια και η κυβέρνηση έκανε πίσω... Ο κόσμος μας υποστηρίζει γιατί είναι αηδιασμένοι από την ιδέα πως κάποιος προσπαθεί να απαγορεύσει μια ταινία το 2018” λέει ο δημιουργός για το θόρυβο που προκλήθηκε το τελευταίο διάστημα και στα Σκόπια.
Να σημειωθεί πως η παραγωγή της συγκεκριμένης ταινίας είχε υποστηριχθεί οικονομικά από την προηγούμενη κυβέρνηση Γκρούεφσκι στα Σκόπια, μέσω χρηματοδότησης από το Υπουργείο Εσωτερικών και στα social media οι ψηφοφόροι του εθνικιστικού VMRO υπεραμύνονται της προκλητικής ταινίας.
Ελληνικές συμμετοχές
Στην ταινία του Μποζάτσι συμμετέχει και καστ Ελλήνων ηθοποιών, ενώ συμπρωταγωνίστρια είναι η Ιωάννα Πηλιχού. Όπως λέει ο δημιουργός, οι Έλληνες συνεργάτες του δεν είχαν οποιοδήποτε πρόβλημα με το προκλητικό σενάριο και την υπόθεση της ταινίας, ακόμη και για την επίμαχη σκηνή με τον “σταυρωμένο” στον χάρτη της Ελλάδας.
“Είναι μια ταινία. Μια ιστορία. Σε μια ταινία, κάνεις δεν γεννήθηκε ή πέθανε. Στην τελική όλοι τους είναι ηθοποιοί. Παίζουν τους ρόλους που τους δόθηκαν όχι τους εαυτούς τους! Αν κάποιος παίξει τον Βασιλιά σε μια ταινία, δεν τον κάνει βασιλιά στην πραγματικότητα” λέει. Σκηνές του έργου γυρίστηκαν και στην Ελλάδα (σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Φλώρινα), ενώ στους υποστηρικτές -εκτός από το υπουργείο Εσωτερικών των Σκοπίων είναι και ο δήμος... Αθηναίων.
Ο Μπογιάτσι υποστηρίζει πως η ταινία πραγματοποιήθηκε με μικρό κόστος και δεν έτυχε κάποιας οικονομικής ενίσχυσης από τον δήμο Αθηναίων όπως αναγράφεται στους τίτλους τέλους. “Δεν είχαμε κάποια συγκεκριμένη οικονομική υποστήριξη από τις ελληνικές Αρχές, έκτος από την καλοσύνη και τη δεκτικότητά τους, και την υποστήριξη από απλούς Αθηναίους που μας βοήθησαν όσο είχαμε γυρίσματα στην Αθήνα. Για αυτό, τους ευχαριστήσαμε στο τέλος”.
Πάντως διευκρινήσεις για την εμπλοκή του δήμου Αθηναίων στην ταινίας του Γιάνι Μποζάτζι, έδωσε και ο ο εκπρόσωπος τύπου του δήμου Γιώργος Σταματόπουλος, ο οποίος έκανε γνωστό πως οι παραγωγοί της ταινίας δεν είχαν ζητήσει ποτέ άδεια την πραγματοποίηση κινηματογραφικών γυρισμάτων στους δρόμους της Αθήνας όπως είθισται. «Για να αναγραφεί το όνομα του δήμου πρέπει να υπάρχει ένας πραγματικός λόγος. Δεν υπάρχει παραγωγή που να έχει ζητήσει άδεια για χρήση δρόμων πλατειών από το δήμο Αθήνας» τόνισε ο εκπρόσωπος τύπου του δήμου Αθηναίων Γιώργος Σταματόπουλος.
Ο Γιάνι Μποζάτζι είναι γνωστός σκηνοθέτης και παραγωγός στα Σκόπια. Έχει στο ενεργητικό του πολλές ταινίες και τηλεοπτικά σήριαλ, καθώς και ντοκιμαντέρ. Έχει σπουδάσει θεάτρο & κινηματογράφο στα Σκόπια και στην Σόφια. Η τελευταία του ταινία, Το διαγωνίστηκε στο Φεστιβάλ του Μόντρεαλ και απέσπασε «Μνεία πρωτοπορίας».
Όπως λέει ο δημιουργός η προκλητική ταινία θα προβληθεί σύντομα στην Ελλάδα, χωρίς όμως να αποκαλύπτει περισσότερες λεπτομέρειες. ”Η Ελλάδα είναι μια ελεύθερη χώρα, δημοκρατική. Σαφώς και θα προβληθεί. Απλά συζητάμε τις λεπτομέρειες” λέει ο Μποζάτζι.
