Το 1912 ήμασταν μια αδύναμη χώρα,
σε πολύ χειρότερη κατάσταση από σήμερα, λόγω του ότι δεν πρόφτασε η Ελλάδα και
να εξοπλιστεί σε τέτοιο βαθμό που θα της επέτρεπε να διεκδικήσει μερίδιο...
... από
τον αναμενόμενο πόλεμο των βαλκανικών χωρών εναντίον του "μεγάλου ασθενούς", όπως
απεκαλείτο η Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Αυτή η αδυναμία διαπιστωνόταν και
από το γεγονός ότι Σέρβοι και Βούλγαροι συνήψαν μεταξύ τους μυστική Συνθήκη
κατά του Σουλτάνου, χωρίς να ενημερώσουν καν την Ελλάδα, πόσω μάλλον να της
ζητήσουν συμμετοχή. Την ανέχθησαν λίγες μέρες πριν από την έναρξη των
συγκρούσεων, για τον λόγο ότι είχε η Ελλάδα στόλο, ο οποίος θα εμπόδιζε τους
Οθωμανούς που μετέφεραν στρατεύματα από την Λιβύη, στην οποία διεξήγαν
αποτυχημένο πόλεμο, με τον Μουσταφά Κεμάλ ένα εκ των ηγετών.
Θα πει κάποιος, ότι κάθε χρόνο, με
αφορμή την επέτειο, λέγονται και γράφονται τα ίδια και τα ίδια. Είναι αλήθεια
ότι επαναλαμβανόμαστε, όχι μόνον επειδή οι επί δεκαετίες αναφορές εξαντλούν το
θέμα, αλλά κυρίως επειδή υπάρχουν καταστάσεις που αξίζει να μνημονεύονται
εσαεί, για να αναδείξουν το φρόνημα των Ελλήνων, που όταν έχουν την κατάλληλη
ηγεσία πραγματοποιούν θαύματα, σε όλους τους τομείς.
Έτσι και τον Οκτώβριο του 1912, η
τότε πολιτική και στρατιωτική ηγεσία, Ελ, Βενιζέλος και Διάδοχος Κωνσταντίνος,
παρά τις τεράστιες διαφορές ως προς την γεωπολιτική πορεία που έπρεπε να
ακολουθήσει η Ελλάδα, τις παραμέρισαν, και κήρυξαν τον πόλεμο κατά των
Οθωμανών, με γνώση των αδυναμιών της χώρας, των οποίων γνώση είχαν φυσικά οι
στρατιωτικοί και πολιτικοί επικεφαλής της, που είχαν δισταγμούς, αλλά τους
απέσυραν και πήραν την μεγάλη απόφαση.
Δεν μπορούσε να πράξει διαφορετικά
η χώρα μας, από την στιγμή που η έλλειψη συνθήκης η οποία να καθορίζει σαφώς τα
περί κυριότητας των απελευθερωμένων εδαφών, οδηγούσε στην θέση ότι η κατοχή θα
ανήκε σε όποιον τα απελευθέρωνε. Και λόγω του ότι, οι Βούλγαροι, ιδιαιτέρως,
ήσαν βέβαιοι πως δεν θα κατόρθωνε ο ελληνικός στρατός να διαβεί τον εξαιρέτως
οχυρωμένο Σαραντάπορο, άρα αυτοί θα ήσαν οι πρώτοι που θα κατελάμβαναν εδάφη
των αποχωρούντων Οθωμανών.
Αυτή η μάχη του Σαρανταπόρου,
πρέπει να διδάσκεται σε όλες τις στρατιωτικές Ακαδημίες. Οι Γερμανοί
στρατιωτικοί -στην υπηρεσία της Οθωμανικής αυτοκρατορίας-, είχαν φροντίσει για
την οχύρωση του στενού, και το θεωρούσαν αδιάβατο. Όμως, δεν λογάριασαν ούτε
την ελληνική ψυχή, ούτε την στρατιωτική ευφυΐα, που βρήκαν τρόπο αντιμετώπισης
και κατάληψής του, εφαρμόζοντας εναλλακτικές λύσεις.
Μετά την υπερπήδηση του θεωρούμενου
απόρθητου φρουρίου, με χιλιάδες νεκρούς και τραυματίες, και με αγώνα υπό
ακατάλληλες καιρικές συνθήκες, ο ελληνικός στρατός είχε ευκολότερο έργο,
απελευθερώνοντας την μία μετά την άλλη τις ελληνικές πόλεις. Έπρεπε όμως, ενώ
κατευθυνόταν προς το Μοναστήρι, όπου θα δινόταν η καθοριστική μάχη με τα
συγκεντρωμένα εκεί οθωμανικά στρατεύματα, να αλλάξει πορεία και να κατευθυνθεί
προς Θεσσαλονίκη, μετά τις πληροφορίες ότι έσπευδαν εκεί οι Βούλγαροι.
Υπάρχει μια μεγάλη ανακρίβεια, που
οφείλεται στα πολιτικά πάθη, ότι δήθεν ο Ελ. Βενιζέλος έστειλε τηλεγράφημα στον
Αρχιστράτηγο Διάδοχο να αφήσει το Μοναστήρι και να οδηγήσει το στράτευμα στην
Θεσσαλονίκη. Υποτίθεται ότι ο Αρχιστράτηγος δεν σκόπευε να το πράξει, αλλά
υπάκουσε στην εντολή του πρωθυπουργού και υπουργού στρατιωτικών.
Ούτε τηλεγράφημα υπάρχει, ούτε
τέτοια εντολή χρειαζόταν αφού ο Διάδοχος ήδη το είχε αποφασίσει. Το μύθευμα
αυτό, κυκλοφόρησε από Βενιζελικούς την εποχή του Διχασμού, των πριγκίπων
ευρισκομένων στην εξορία, που τους έστειλε ο Βενιζέλος. Προ ετών, είχα
παραθέσει την απόδειξη επ’ αυτού, να μου επιτραπεί να την επαναλάβω. Πρόκειται
για ένα μικρό απόσπασμα του αείμνηστου καθηγητή μου Κ. Βαβούσκου από ομιλία του
στη Στρατιωτική Λέσχη:
«... Ο διάδοχος Κωνσταντίνος δεν
εστράφη προς Θεσσαλονίκην λόγω διαταγής του Βενιζέλου, αλλά λόγω του ότι τα
ανιχνευτικά σώματα, τα οποία είχεν εξαποστείλει προς ανατολάς, τον ενημέρωσαν
περί της εκεί στρατιωτικής καταστάσεως. Ο αγαπητός συνάδελφος μου καθηγητής της
Ιστορίας εις το Πανεπιστήμιον Αθηνών Πρωτοψάλτης, ασχοληθείς ειδικώς με το
θέμα, με διεβεβαίωσεν ότι κατά την έρευνάν του εις τα αρχεία του τότε
Υπουργείου Στρατιωτικών ουδεμίαν τοιαύτην διαταγήν ανεύρε. Συνεπώς,το θέμα
πρέπει να κλείση οριστικώς. Διότι όλοι τότε έπραξαν το καθήκον των».
Στο ίδιο συμπέρασμα κατέληξε και η
έρευνα του στρατεύματος, που διεξήχθη από το 1932 έως το 1939 που δημοσιεύθηκε.
Ούτε στο υπουργείο στρατιωτικών βρέθηκε κάτι, ούτε στο τηλεγραφείο.
Ο Μακεδών
