Ως τη μεγαλύτερη πρόκληση για τον Ταγίπ Ερντογάν από τότε που βρέθηκαν στην ηγεσία της Τουρκίας χαρακτηρίζονται οι σημερινές εκλογές στη χώρα.
Οι κάλπες ανοίγουν στις 8 το πρωί...
... και θα κλείσουν στις 5 το απόγευμα, για πρώτη φορά την ίδια ώρα σε όλη την χώρα, όπως αποφάσισε το ανώτατο εκλογικό συμβούλιο. Στις κάλπες καλούνται να προσέλθουν περίπου 59 εκατομμύρια ψηφοφόροι.
Σε αυτούς πρέπει να προσθέσουμε άλλα 3 εκατομμύρια ψηφοφόρους του εξωτερικού από τους οποίους έχουν ήδη ψηφίσει σχεδόν 1,5 εκατομμύρια σε κάλπες που στήθηκαν σε 123 αντιπροσωπείες της Τουρκίας σε 60 χώρες μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα.
Οι κάλπες αυτές έκλεισαν και έχουν μεταφερθεί σφραγισμένες στην Άγκυρα όπου περιμένουν έως στις 5 το απόγευμα της Κυριακής που θα ξεκινήσει η καταμέτρηση. Οι Τούρκοι πολίτες ψηφίζουν σε δύο ψηφοδέλτια. Ένα για τον πρόεδρο και ένα για την Βουλή.
Αυτό που δεν υπολόγιζε ο Ερντογάν ήταν η παρουσία του βασικού του αντιπάλου Μουχαρέμ Ιντζέ, του υποψηφίου του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος (CHP) η παρουσία του οποίου στις προεκλογικές συγκεντρώσεις ομογενοποίησε την εδώ και καιρό διχασμένη αντιπολίτευση.
Βασικό επιχείρημα του Ιντζέ, όπως διεφάνη και στην τελευταία του ομιλία στην Κωνσταντινούπολη, είναι ότι θα προχωρήσει στην αποκατάσταση των ελευθεριών των Τούρκων πολιτών που έχουν περιοριστεί εδώ και δύο χρόνια, μετά την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος το καλοκαίρι του 2016.
Από την πλευρά του ο Ερντογάν, ο οποίος επιμένει ότι τα αυστηρά αυτά μέτρα είναι απαραίτητα για την εθνική ασφάλεια της χώρας, είπε στους οπαδούς του ότι αν επανεκλεγεί θα προχωρήσει σε περισσότερα μεγάλα έργα που έκαναν την Τουρκία μια από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες οικονομίες κατά τη διάρκεια της προεδρίας του.
Οι δημοσκόποι μέχρι την ημέρα της απαγόρευσης των δημοσκοπήσεων κατέγραφαν ως πρώτο με διαφορά το κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης και δεύτερο το Ρεπουμπλικανικό, ενώ σε πτώση φαινόταν το νεοϊδρυθέν “Καλό κόμμα” της Μεράλ Ακσενέρ.
Δεν κατεγράφη όμως με σαφήνεια αν ο Ταγίπ Ερντογάν θα καταφέρει στον πρώτο γύρο να εξασφαλίσει το 50% των ψήφων που απαιτούνται για την εκλογή Προέδρου αφού οι περισσότερες δημοσκοπήσεις αποτύπωναν τάσεις γύρω στο 50% που ήταν εντός του πλαισίου του στατιστικού λάθους το οποίο κυμαίνεται από 1,7% έως 3,5 ανάλογα με το δείγμα της κάθε έρευνας.
Αυτό που θα έχει επίσης ιδιαίτερο ενδιαφέρον σήμερα είναι το αν το κουρδικό κόμμα Δημοκρατίας των Λαών, με τον φυλακισμένο ηγέτη του Ντεμιρτάς, θα καταφέρει να ξεπεράσει το όριο του 10% για να εισέλθει στην Βουλή. Κάτι που θα καθορίσει σε μεγάλο ποσοστό ποιός θα έχει στην Βουλή την πλειοψηφία. Η συμμαχία του κυβερνώντος κόμματος με το εθνικιστικό κίνημα ή η αντιπολίτευση;
Τα πέντε σενάρια των εκλογών
Στην περίπτωση που κανένας υποψήφιος δεν λάβει ποσοστό μεγαλύτερο από το 50% των ψήφων στον πρώτο γύρο των προεδρικών, ένας δεύτερος γύρος θα διεξαχθεί στις 8 Ιουλίου.
1) Καθαρή νίκη του Ερντογάν
Κερδίζει τις προεδρικές από τον α' γύρο και το AKP διατηρεί την πλειοψηφία του στο κοινοβούλιο.Αυτό ήταν το σενάριο που ήλπιζε να επιτύχει ο νυν πρόεδρος όταν στα μέσα Απριλίου προκήρυσσε εκλογές ελπίζοντας να πιάσει στον ...ύπνο την αντιπολίτευση.
Όμως αν και ο Ερντογάν έδειχνε τότε πεπεισμένος, οι πιθανότητες που υπάρχουν τώρα να δει το σενάριο αυτό να υλοποιείται έχουν μειωθεί σημαντικά, λόγω της επιδείνωσης της οικονομικής κατάστασης στην Τουρκία και μιας νέας ορμής που έλαβε η αντιπολίτευση.
Ο Ερντογάν "ανέμενε ότι θα ενίσχυε την εξουσία του", κυρίως χάρη στη συνταγματική μεταρρύθμιση, η οποία ενισχύει σημαντικά τις εξουσίες του προέδρου και οι κύριες διατάξεις της τίθενται σε ισχύ μετά τις εκλογές. "Ωστόσο (αυτή) δεν χαίρει της υποστήριξης της πλειοψηφίας των Τούρκων ψηφοφόρων", κρίνουν οι αναλυτές του Center for American Progress.
2) Ένας δεύτερος γύρος προεδρικών εκλογών
Στις προεδρικές εκλογές η αντιπολίτευση αναγκάζει τον Ερντογάν να περάσει σε έναν β' γύρο. Μολονότι δείχνει βέβαιο ότι ο Ερντογάν θα εξασφαλίσει τις περισσότερες ψήφους την Κυριακή, υπάρχει η πιθανότητα να μην εκλεγεί από τον πρώτο γύρο.
Ο πιο πιθανός αντίπαλός του, ο Μουχαρέμ Ιντζέ, ο υποψήφιος του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) της αξιωματικής αντιπολίτευσης, διεξήγαγε μια εξαιρετικά δυνατή προεκλογική εκστρατεία.Μαζί με τους άλλους υποψήφιους, η αντιπολίτευση μπορεί να υπολογίζει σε έναν δεύτερο γύρο. Οι αναλυτές κρίνουν ότι ο Ερντογάν παραμένει το φαβορί και σε αυτό το σενάριο.
Ωστόσο αν το AKP χάσει την πλειοψηφία του στις βουλευτικές που θα γίνουν σε έναν μόνο γύρο την Κυριακή, "ο Ερντογάν θα μπει σε έναν δεύτερο γύρο με την παραδοσιακή του εικόνα του κυρίαρχου και αήττητου να έχει πληγεί σοβαρά", σύμφωνα με τον Κεμάλ Κιριστζί του Brookings Institution.
3) "Πύρρειος νίκη": Ο Ερντογάν κερδίζει τις προεδρικές, το AKP χάνει τον έλεγχο του κοινοβουλίου
Το πιο πιθανό αποτέλεσμα σήμερα είναι μια νίκη του Ερντογάν και ένα αμφίρροπο κοινοβούλιο", σύμφωνα με τον Άαρον Στάιν του Atlantic Council. Το σενάριο αυτό θα βύθιζε την Τουρκία σε μια περίοδο βαθιάς αβεβαιότητας, θα κλόνιζε την εμπιστοσύνη στην τουρκική οικονομία και θα προκαλούσε ενδεχομένως νέες εκλογές.
Η ειρωνεία είναι ότι η αντιπολίτευση βοηθήθηκε από τις τροποποιήσεις που έφερε το AKP, οι οποίες επέτρεψαν στο CHP να συνασπιστεί με τρία άλλα κόμματα για τις βουλευτικές, κάτι το οποίο θα μπορούσε να ενισχύσει την παρουσία της αντιπολίτευσης στο κοινοβούλιο.
Πολλά θα εξαρτηθούν από το αν το φιλοκουρδικό Κόμμα της Δημοκρατίας των Λαών (HDP), το οποίο αντιτίθεται σφόδρα στον Ερντογάν και κατεβαίνει μόνο του στις εκλογές, θα εξασφαλίσει το 10% των ψήφων που είναι απαραίτητο για να εισέλθει στο κοινοβούλιο. Το AKP έχει χάσει ήδη μια φορά την πλειοψηφία του στο κοινοβούλιο, στις βουλευτικές του Ιουνίου του 2015.
Ο Ερντογάν είχε τότε γρήγορα προκηρύξει νέες εκλογές για να την ανακτήσει, δίνοντας σαφώς το μήνυμα ότι δεν θα αποδεχόταν συνασπισμούς.Ωστόσο, βάσει της συνταγματικής μεταρρύθμισης που υιοθετήθηκε τον Απρίλιο του 2017, ο Ερντογάν θα αναγκαστεί θεωρητικά να διακινδυνεύσει και τις προεδρικές εκλογές προκηρύσσοντας βουλευτικές, καθώς οι δύο εκλογικές διαδικασίες θεωρείται ότι γίνονται ταυτοχρόνως.
4) Τέλος εποχής Ερντογάν
Ο Μουχαρέμ Ιντζέ κερδίζει τις προεδρικές στον β' γύρο, η αντιπολίτευση ελέγχει το κοινοβούλιο. Ο Ιντζέ είναι σαφώς το φαβορί για τη δεύτερη θέση μετά τον απερχόμενο πρόεδρο και θα επωφεληθεί σε έναν δεύτερο γύρο από την υποστήριξη των συμμάχων του CHP στις βουλευτικές και ενδεχομένως και του HDP.Αν η αντιπολίτευση πάρει τον έλεγχο του κοινοβουλίου την Κυριακή, η νίκη αυτή θα βοηθήσει πολύ τον Ιντζέ στις 8 Ιουλίου.
"Αν συμβεί αυτό, θα γίνει μάλλον μια μαζική πολιτική αλλαγή σε πολλά μέτωπα", σύμφωνα με τον Μαρκ Πιερινί, ερευνητή στο Carnegie Europe, ο οποίος αναφερόταν κυρίως στις οικονομικές πολιτικές και στις σχέσεις με τη Δύση.
5) Αχαρτογράφητα νερά
Η αντιπολίτευση κερδίζει τις προεδρικές, το AKP διατηρεί το κοινοβούλιο.Πρόκειται ίσως για το πιο θολό σενάριο, λόγω του γεγονότος ότι το AKP δεν έχει καμία εμπειρία συγκατοίκησης και ο νέος πρόεδρος θα διάκειται ίσως πολύ εχθρικά απέναντι στο κόμμα που κυριαρχεί στην τουρκική πολιτική σκηνή από το 2002.
"Ένας πρόεδρος της λαϊκής αντιπολίτευσης θα είναι αντιμέτωπος με μια ισλαμιστική και εθνικιστική πλειοψηφία στο κοινοβούλιο, το οποίο θα οδηγήσει σε μια μπερδεμένη κατάσταση", παρατηρεί ο Πιερινί.
