Δύο εστίες ανησυχίας κλονίζουν τη βεβαιότητα που προβάλλει η κυβέρνηση για θριαμβευτική έξοδο από το μνημόνιο σε έναν χρόνο από σήμερα.
Πρώτον, η επιμονή...
... του ΔΝΤ να εξεταστεί η κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών και, δεύτερον, οι πρώτες σοβαρές ενδείξεις ότι οι φορολογούμενοι ξεμένουν από δυνάμεις και ότι παρά την καταιγίδα των νέων επιβαρύνσεων τα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος θα κινηθούν φέτος κάτω από τον στόχο.
Καθώς μπαίνουμε στην πυρίκαυστη ζώνη της τρίτης αξιολόγησης, τα μηνύματα που καταφτάνουν στην Ηρώδου Αττικού προετοιμάζουν τον πρωθυπουργό για σοβαρές δυσκολίες και καθυστερήσεις, σε αντίθεση με το καλοκαιρινό αφήγημα (που ουδείς πραγματικά πιστεύει) πως η κυβέρνηση θα κλείσει τους επόμενους δέκα μήνες τρεις αξιολογήσεις και του χρόνου το καλοκαίρι θα ανοίξει πανιά για τη μετά μνημόνιο εποχή.
Οπως συμβαίνει κάθε φορά που ένα πρόγραμμα πλησιάζει στο τέλος του, έρχεται η ώρα των μεγάλων αποφάσεων από τους βασικούς συντελεστές αναφορικά με την επόμενη μέρα. Και επειδή, κακά τα ψέματα, το ΔΝΤ αναγνωρίζει ως συνομιλητή του στην Ευρώπη τη Γερμανία, το κυρίως πιάτο της αξιολόγησης θα σερβιριστεί τον Νοέμβριο, αν ως τότε υπάρχει πλήρης εικόνα για τη γερμανική κυβέρνηση.
Από μόνο του το γεγονός ότι μεσολαβεί σημαντικός χρόνος αναμονής ως τη λήψη των αποφάσεων δημιουργεί αστάθεια και μεγάλη ρευστότητα όσον αφορά την πορεία της τρίτης αξιολόγησης - παρά τις συνεχείς κυβερνητικές διαβεβαιώσεις ότι τα βάσανα τελείωσαν.
Tα κόκκινα δάνεια
Μετά το θέμα του χρέους, το νέο σκηνικό σύγκρουσης είναι αυτό ανάμεσα στο Ταμείο και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, με το πρώτο να ζητεί εδώ και τώρα νέα επισκόπηση της ποιότητας των περιουσιακών στοιχείων των τραπεζών (AQR) και να υποστηρίζει στις εκθέσεις του ότι ενδέχεται να χρειαστούν νέα ανακεφαλαιοποίηση ύψους ακόμη και 10 δισ. ευρώ.
Το Ταμείο επιμένει στην απαίτησή του για διενέργεια ΑQR, επειδή τα στελέχη του εκτιμούν ότι θα αποκαλυφθεί μια νέα γενιά προβληματικών δανείων, κυρίως ρυθμισμένων δανείων για τα οποία δεν έχουν ληφθεί προβλέψεις, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για έναν ακόμη γύρο ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών.
Η ΕΚΤ έχει κλείσει την πόρτα στην απαίτηση του ΔΝΤ και έχει αντικρούσει διπλωματικά αλλά με σαφήνεια την παρέμβασή του απαντώντας την επομένη της δημοσιοποίησης της έκθεσης του Ταμείου, που ζητούσε ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών με 10 δισ. ευρώ, πως το ελεγκτικό πρόγραμμα των ευρωπαϊκών τραπεζών για το 2018 είναι ήδη προγραμματισμένο και γνωστό.
Το ενδεχόμενο ρήξης ΔΝΤ και Ε.Ε.-ΕΚΤ συνδέεται με τα σενάρια αποχώρησης του Ταμείου από το ελληνικό πρόγραμμα ως το τέλος του έτους. Επειδή όμως το έργο το έχουμε ξαναδεί, η αβεβαιότητα και ο κίνδυνος νέας ανακεφαλαιοποίησης παραμένουν δεδομένα, πολύ περισσότερο λόγω και των γερμανικών εκλογών που μπορεί να φέρουν νέα πρόσωπα σε θέσεις-κλειδιά οι οποίες επηρεάζουν τις αποφάσεις για το ελληνικό πρόγραμμα.
Καθώς το τρίτο μνημόνιο πλησιάζει στην ολοκλήρωσή του, το Ταμείο υποστηρίζει ότι πρέπει να αντιμετωπιστεί επιθετικά το ζήτημα των κόκκινων δανείων ακόμη κι αν αυτό φέρει μαζικά λουκέτα σε επιχειρήσεις κρίσιμων κλάδων. Η λογική είναι ότι οι τράπεζες θα δεχτούν μεν πλήγμα από τη διαγραφή αξιών, αλλά όσο διαρκεί το μνημόνιο υπάρχουν πάντοτε οικονομικά αποθέματα από τα ήδη εγκεκριμένα χρήματα του ESM, τα οποία, σύμφωνα με στελέχη του Ταμείου, αποτελούν τον μόνο τρόπο να γίνει μια πραγματική επανεκκίνηση της οικονομίας και οι τράπεζες να ανοίξουν την κάνουλα της ρευστότητας στην πραγματική οικονομία.
Καμπανάκι από τον φόρο εισοδήματος
Πέρα από τα 113 προαπαιτούμενα που περιλαμβάνουν περικοπές των κοινωνικών επιδομάτων, την αξιολόγηση και την κινητικότητα στο Δημόσιο και την αντικατάσταση των κομματικών διοικήσεων στις ΔΕΚΟ που πέρασαν στο Υπερταμείο, ο μεγάλος πονοκέφαλος για τον υπουργό Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτο είναι η πορεία των εισπράξεων από τον φόρο εισοδήματος.
Τον Ιούλιο ο Προϋπολογισμός παρουσίασε υστέρηση εσόδων 730 εκατ. ευρώ, η οποία αποδίδεται κυρίως στην αποχή των φορολογουμένων από την πληρωμή της πρώτης δόσης φόρου εισοδήματος. Σύμφωνα με τα στοιχεία των υπηρεσιών του υπουργείου Οικονομικών, στο τέλος Ιουλίου ένας στους τρεις φορολογούμενους δεν κατάφερε να πληρώσει την πρώτη δόση του φόρου για το εισόδημα, με αποτέλεσμα να καταγραφεί υστέρηση εισπράξεων ύψους 340 εκατ. ευρώ μόνο από αυτή την αιτία.
Ο κ. Τσακαλώτος ευελπιστεί πάντως πως η αίσθηση ότι ο Προϋπολογισμός μπάζει νερά θα ανατραπεί τον Σεπτέμβριο, όταν οι φορολογούμενοι θα κληθούν να καταβάλουν περίπου 2 δισ. ευρώ για την πρώτη δόση του ΕΝΦΙΑ και τη δεύτερη δόση του φόρου εισοδήματος. Τα εκκαθαριστικά του φόρου των ακινήτων θα αναρτηθούν στο Taxisnet ως τις 31 Αυγούστου και η εξόφληση θα γίνει σε πέντε δόσεις - από το τέλος Σεπτεμβρίου ως το τέλος Ιανουαρίου του 2018.
