Ποιος ο ρόλος τους στο Μνημείο
Προς το παρόν, θα μιλήσω για την κίνηση των χεριών τους,
όπως υποθετικά την έχω σχεδιάσει, αλλά και θα επισημάνω τα σημεία με τα οποία
διαφωνώ ως προς την άποψη αρκετών, ότι δεν πρόκειται για Καρυάτιδες, αφού είχαν...
.... ρόλο μόνο διακοσμητικό και συμβολικό και όχι υποστηρικτικό του επιστυλίου. Τα
πράγματα, όμως, δεν είναι άσπρα ή μαύρα.
Η παρατήρηση, λοιπόν, των Καρυάτιδων και η φθορά της δεξιάς
εξ αυτών (της ανατολικής), δείχνει ένα μόνο πράγμα. Ότι οι Καρυάτιδες είχαν και
ρόλο υποστηρικτικό του επιστυλίου και άρα είναι και «τυπικά» Καρυάτιδες, αλλά
όχι με τα χέρια, αφού αυτά ήταν ένθετα και άρα αδύναμα να σηκώσουν κάποιο
μεγάλο βάρος, αφού ο γλύπτης τα προόριζε για άλλο σκοπό. Στην φωτογραφία
(εικ.3) φαίνεται καθαρά πως το κεφάλι της Καρυάτιδας εφάπτεται του επιστυλίου
και πως δεν υπάρχει κάποιο κενό, έστω λίγων εκατοστών.
Τι συμβαίνει λοιπόν; Είναι νομίζω απλό. Ο αρχιτέκτονας
ζήτησε από τον γλύπτη να σμιλέψει στο μασίφ μάρμαρο των δύο πεσσών, δύο
συμφυείς Καρυάτιδες. Η πρόβλεψη του ήταν, να «μοιράσει» το φορτίο του θόλου
ανισομερώς στους πεσσούς και στις Καρυάτιδες, αναθέτοντας κατά αναλογία, ένα
ίσως 70% του φορτίου στους πεσσούς και ένα 30% του φορτίου στις Καρυάτιδες,
μιας και είχε προκρίνει και τον διακοσμητικό τους ρόλο στη σύνθεση της Πύλης.
Ήταν όμως και οι ίδιες υποστηρικτικές κατά ένα 30%.
Αυτό φαίνεται και από την διατομή του πεσσού που είναι 20Χ60
εκ, ακριβώς για να σηκώνει το μεγαλύτερο φορτίο. Άλλωστε αυτό επιτείνεται και
από το πλάτος του κάθε βάθρου-πεσσού που είναι 72 εκ, στη βάση του, αλλά που
στο ύψος των αγαλμάτων γίνεται μόνο 20 εκ, αφήνοντας ελεύθερα τα άλλα 52 εκ,
πλάτους μέσα στα οποία αναπτύσσεται ο όγκος των γλυπτών.
Έτσι, η καθίζηση και το σπάσιμο του επιστυλίου, (που
αποτελείται από περισσότερα από ένα κομμάτια μαρμάρου δίπλα-δίπλα) επάνω και
πίσω από την δεξιά Καρυάτιδα, είχε ως αποτέλεσμα αυτή να συμπιεστεί και να
σπάσει. Η αριστερή (δυτική) Καρυάτιδα, όμως, επειδή το επιστύλιο από πάνω της
έχει ραγίσει μεν, αλλά έχει αντέξει, εμφανίζει μόνο μια ρωγμή στο πρόσωπο από
την πίεση που της έχει ασκηθεί. Πολύ πιθανόν, αν η ανασκαφή γινόταν 50 ή 100
χρόνια μετά, να την έβρισκαν και αυτή με τελείως κατεστραμμένο το πρόσωπο.
(...)”, καταλήγει ο σχεδιαστής.
