Μαρία Καραθάνου, Καθηγήτρια Διεθνών Σχέσεων, Λονδίνο
Στις 31 Δεκεμβρίου 1912, η Αυστρία και η Ιταλία υπέγραψαν μια μυστική συμφωνία να διχοτομήσουν την Αλβανία...
... σε σφαίρες επιρροής. Αυτή η συμφωνία επιβεβαιώθηκε αργότερα στη Συνθήκη της Ρώμης της 8ης Μαΐου 1913.
Μια πολύ ενδιαφέρουσα αναφορά των γεγονότων στάλθηκε από τον Βρετανό Πρέσβη στη Ρώμη τον Ιανουάριο του 1914 τον Σέρ Ρένελ Ρότ μετά από επίσκεψη του Μ. Κορομηλά που ανέλαβε την διοίκηση της Ελληνικής αντιπροσωπείας.
«... Σε συζήτηση για το θέμα των νοτίων συνόρων της Αλβανίας μίλησε με μεγάλη μετριοπάθεια, και όπως κατάλαβα από τα λεχθέντα του, όσο δύσκολο και να είναι για την Ελλάδα να αποσυρθεί από τα σημεία που έχει καταλάβει και να εγκαταλείψει τους πληθυσμούς, που επιμένει ότι είναι, εξ ολοκλήρου ελληνικοί σε αισθήματα και κουλτούρα, θα υποκύψει στο αναπόφευκτο αν της εγγυηθούν την ιδιοκτησία των νησιών που έχει καταλάβει. Τα δύο θέματα είναι συσχετιζόμενα, γιατί δίχως την εγγύηση των νησιών θα είναι αδύνατον για την Ελλάδα να αποσυρθεί. Ακόμα και με αυτή την εγγύηση δεν μπορούσε να πιστέψει ότι οι κάτοικοι των συνοριακών περιοχών θα δεχθούν να μπουν κάτω από Αλβανική κυριαρχία.
Ο πληθυσμός, π.χ. της Χιμάρας δεν ήταν Αλβανικός, αν και υπήρχαν Αλβανοί κοντά στην περιοχή. Οι Χειμαριώτες ήσαν μια αποικία από την Κέρκυρα, και μισούσαν τους Αλβανούς περισσότερο απ’ ό,τι μισούσαν τους Τούρκους. Αν ήταν δυνατό να τους δοθεί κάποια μορφής τοπικής αυτονομίας ίσως να πείθονταν να δεχθούν, όμως δεν έβλεπε καμία ελπίδα γι΄ αυτούς να δεχθούν να μπουν κάτω από την Αλβανική κυβέρνηση και πρόβλεπε μια κατάσταση συνεχούς διαμαρτυρίας και ανωμαλίας στις περιοχές αυτές.
Επιβεβαίωση των πιο πάνω ήταν οι Χειμαρριώτες, που κάτω από την ηγεσία του Σπύρου Σπυρομήλιου αρνήθηκαν να μπουν κάτω από την Αλβανική σκλαβιά και άρχισαν τον αγώνα για ένωση με την μητέρα Ελλάδα το 1912.
«Σάρισσα»
