... περίπου 6 τόνων, υπολογίζεται ότι έχασε τη ζωή του σε ηλικία 25-30 ετών.
Τα νέα ευρήματα που ήρθαν στο φως, αναμένεται να αποτελέσουν το επίκεντρο της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας που μελετά τη διαβίωση αλλά και την εξαφάνιση του mammut borsoni. Σημειώνεται ότι οι πεντάμετροι χαυλιόδοντες διεκδικούν μια θέση στο βιβλίο Γκίνες αφού έσπασαν το προηγούμενο ρεκόρ αντίστοιχου ευρήματος. Οι προηγούμενοι χαυλιόδοντες, από προβοσκιδωτό ζώο, μήκους 4,39 μέτρων, που είχαν ανακαλυφθεί σε γειτονική περιοχή θεωρούνταν οι μεγαλύτεροι στον κόσμο.
Είναι μήκους 5,02 μ. και ανήκουν σε μαστόδοντο που έζησε στην περιοχή πριν από 3 εκατομμύρια χρόνια. Το εύρημα ήρθε στο φως το 2007 από ομάδα του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με επικεφαλής την αναπληρώτρια καθηγήτρια Γεωλογίας, Ευαγγελία Τσουκαλά. Το νέο ρεκόρ ανατρέπει το προηγούμενο, με χαυλιόδοντες μήκους 4,39 μ. που έχει καταγραφεί το 1997, στην ίδια περιοχή, από την ανασκαφική ομάδα του ΑΠΘ.
Το τεράστιο σε μέγεθος εύρημα του 2007 προκάλεσε το ενδιαφέρον της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας, κι αυτό δημιούργησε την ανάγκη να γίνει πραγματικότητα το πολυπόθητο Κέντρο Παλαιοντολογίας Γρεβενών. Θα στεγάσει τους χαυλιόδοντες, αλλά και πολλά ακόμη παλαιοντολογικά ευρήματα, που ήρθαν στο φως και μαρτυρούν την πλούσια πανίδα της περιοχής, πριν από εκατομμύρια χρόνια.
Ισως φαίνεται αυτονόητο, αλλά επί χρόνια δεν ήταν. Οι ανασκαφές στη Μηλιά άρχισαν πριν από 17 χρόνια. Ολοένα και περισσότερα ευρήματα, ηλικίας εκατομμυρίων ετών, έρχονταν στο φως. Αλλά όσο σημαντικά και παγκοσμίου ενδιαφέροντος είναι τα ευρήματα τόσο ισχνή και πενιχρή είναι η χρηματοδότηση των ανασκαφών. Δεν χρηματοδοτούνται από κάποιο υπουργείο, αλλά από τις περιορισμένες οικονομικές δυνατότητες της Νομαρχίας Γρεβενών και του Δημοτικού Διαμερίσματος Μηλιάς.
Ελλείψει χρημάτων, το προσωπικό αποτελείται από φοιτητές, που φυσικά δεν πληρώνονται, και τους οποίους φιλοξενεί ο Δήμος Ηρακλεωτών Γρεβενών. Το ενδιαφέρον, που δεν έδειξε το ελληνικό κράτος, ήρθε από την Ολλανδία, τη Γαλλία, τις ΗΠΑ, το βιβλίο Γκίνες, το Ασοσιέιτεντ Πρες και το BBC. Ο επιστημονικός συνεργάτης στα Μουσεία Φυσικής Ιστορίας του Ρότερνταμ και της Οβερνιέ Γαλλίας, Ντικ Μολ, και ο Βίλρι Βαν Λόκχεμ, που εξειδικεύεται στα αιλουροειδή, πήραν μέρος στις ανασκαφές του 2007.
Το διεθνές ενδιαφέρον, έφερε το Κέντρο Παλαιοντολογίας. Το έργο, προϋπολογισμού 5.350.000 εκατ. ευρώ, έχει ενταχθεί στο Δ' ΚΠΣ, ενώ το υπουργείο Πολιτισμού έχει δώσει 5 εκατ. ευρώ, για το σκοπό αυτό, στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας. Αναμένεται να είναι έτοιμο το αργότερο σε 5 χρόνια. Εχει ήδη ολοκληρωθεί η μελέτη τεκμηρίωσης, την οποία έκανε το Μουσείο Γουλανδρή μέσω του Εθνικού Κέντρου Βιοτόπων - Υγροτόπων (ΕΚΒΥ).
Το Κέντρο Παλαιοντολογίας θα βρίσκεται έξω από τη Μηλιά Γρεβενών. Οι επισκέπτες θα μπορούν να δουν πιστές αναπαραστάσεις σε φυσικό μέγεθος όλων των προϊστορικών ζώων που ζούσαν στην περιοχή, εικονική ξενάγηση, εργαστήρια συντήρησης απολιθωμάτων και παραγωγής εκμαγείων, αίθουσα εκδηλώσεων και ξενώνα για τη φιλοξενία ερευνητών και σπουδαστών.
Η συστηματική παλαιοντολογική έρευνα στην περιοχή των Γρεβενών άρχισε το 1990 από το Τμήμα Γεωλογίας του ΑΠΘ. Μετά την ολοκλήρωση των ανασκαφών στη θέση Αμπέλια της πόλης των Γρεβενών, με την αποκάλυψη τμήματος σκελετού του γιγαντιαίου ελέφαντα «Elephas antiquus», ηλικίας 200.000 ετών, η Ευαγγελία Τσουκαλά και η ομάδα της συνέχισαν τις έρευνες στη Μηλιά, 15 χλμ. βορειοανατολικά των Γρεβενών. Είχαν πληροφορίες ότι το 1986 ένας κάτοικος της περιοχής, ο Θανάσης Δεληβός, είχε βρει απολιθώματα στη Μηλιά.
Το 1997, το μέλος της ομάδας Βασίλης Μακρίδης εντόπισε το πρώτο ζευγάρι χαυλιόδοντων ενός γιγαντιαίου, γένους αρσενικού, μαστόδοντου «Mammut borsoni», βάρους πάνω από 6 τόνους και ύψους περίπου 3,5 μέτρων. Το μήκος του μεγαλύτερου χαυλιόδοντα είναι 4,39 μέτρα. Οι χαυλιόδοντες, μαζί πλήθος απολιθωμάτων μαστόδοντων και άλλων ζώων (ρινόκερων, ιππαρίων, μαχαιρόδοντων, ταπίρων κ.λπ.), στεγάζονται στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Μηλιάς, το οποίο μέχρι σήμερα έχει καταγράψει πάνω από 8.000 επισκέπτες. «Μόνο στο τελευταίο εξάμηνο, το επισκέφτηκαν 4.000 άνθρωποι», τονίζει η Ε. Τσουκαλά.
Το 2007, μέσα σε ένα αμμορυχείο, στην ίδια περιοχή της Μηλιάς, ανακαλύφθηκε δεύτερο ζευγάρι χαυλιόδοντων του ίδιου είδους, με μεγαλύτερο ακόμα μήκος: 5,02 μέτρα. Βρέθηκαν ακόμη η κάτω γνάθος του ζώου, από τις πληρέστερες του είδους στην Ευρώπη, και μεγάλο μέρος του σκελετού του. Από τα ευρήματα, το ύψος του ζώου υπολογίζεται στα 3,5 μέτρα, μέχρι τον ώμο, και το βάρος του σε 6 τόνους. Πρόκειται για ένα αρσενικό ζώο, η βιολογική ηλικία του οποίου, όπως προκύπτει από τα δόντια της γνάθου, υπολογίζεται μεταξύ 25 και 30 χρόνων.
«Σάρισσα»
