Ερζερούμ. Τάγματα εργασίας (βλέπε θανάτου) του Τουρκικού στρατού:
«Στό Ερζερούμ τραβήξαμε τα βάσανα της κόλασης. Κάθε μέρα βάσανα, κάθε μέρα πόνοι και πολλά λείψανα. Τα φτυάρια δούλευαν και άνοιγαν τάφους....Όσοι μπόρεσαν κι έφυγαν κρυφά, τρέξαν στα βουνά και γλύτωσαν το θάνατο, αλλά οι Τούρκοι γίνονταν ανήμερα θεριά. Επέδραμαν στα Ελληνικά χωριά, ανακάτωναν τα σπίτια κι έψαχναν...
... να βρούν κρυμμένους φυγάδες. Σκότωναν τα αγόρια και ατίμαζαν τις γυναίκες και τα κορίτσια. Έπαιρναν ότι καλό εύρισκαν, έβαζαν φωτιά και έκαιγαν τα σπίτια.
Όποιος δεν πήγε στον Τουρκικό στρατό και στις εξορίες στο Ερζερούμ και αλλού, δεν μπορεί να καταλάβει τι ήταν τα "Αμελέ Ταπουρού"» ("Τάγματα Εργασίας). Αν δεν ξέρετε που πάτε, κύριε Παπανδρέου, είστε ασυγχώρητος... Σας πληροφορώ ότι πρόκειται για νεοναζιστική συγκέντρωση στο Άουσβιτς. Αν πάλι ξέρετε πού πάτε, τότε είστε δυο φορές ασυγχώρητος. Είθε ο αχός απ' το ποτάμι του αίματος των πεθαμένων να μην σας αφήσει ούτε στιγμή ήσυχους να κάνετε το συνέδριό σας στο Ερζερούμ...
Η διήγηση στα ποντιακά
«Σο Ερζερούμ εδέβασαμε τη κόλασης τα βάσανα. Κάθαν ημέραν βάσανα, κάθαν ημέραν πόνεα και πολλά λείμψανα. Τ' ιφτεάρεα εδούλευαν κι ένοιγαν ταφία.... Όσοι επόρεσαν και έφυγαν κρυφά, εγομώθαν σα ρασία κιάν' και εγλύτωσαν το θάνατον, αμα οι Τούρκ' εγένταν ανήμερα θερία. Ερούζ'ναν σα Ρωμαίικα τα χωρία κιάν', εταλάνευαν τ' οσπίτεα και εράευαν να ευρήκ'νε κρυμμέντς κατσάκηδες. Εσκότωναν αγούρτς, ατίμαζαν γυναίκ΄ς και κορίτσεα. Επαίρναν ήνταν καλόν εύρηκαν, εδούναν φωτίαν και έκαιγαν τ΄οσπίτεα. Ήντσαν 'κι επήεν σο Τουρκικόν στρατόν και σα εξορίας σο Ερζερούμ και αλλού, 'κι επορεί να εγροικά ντο έτον τ΄"Αμελέ Ταπουρού"...
«Σάρισσα»
