γράφει η Μίλκα Ντιμιτρόβα
Στη Βουλγαρία υπάρχει ένα οδυνηρό πρόβλημα, η επίλυση του οποίου δεν είναι εύκολη και από αυτό γίνεται ακόμα πιο οδυνηρό. Γίνεται λόγος για την κοινότητα των Ρομά. Οι αντιδράσεις της ΕΕ για την απέλαση όλως των ρουμανικής και βουλγαρικής καταγωγής Ρομά από την Γαλλία είναι διάφορες. Ως συνέπεια το ζήτημα ένταξης των Ρομά πάλι, είναι...
... στην ημερήσια διάταξη της κοινωνίας μας. Κατά τη μεταβατική περίοδο προς την οικονομία της αγοράς δημοσιεύθηκαν πολλές σελίδες για τη ένταξη των Ρομά, για τις δυνατότητες των ευρωπαϊκών ταμείων για τη βελτίωση του στάνταρτ της ζωής τους. Πολλές είναι οι μη κυβερνητικές οργανώσεις, που ασχολούνται με τα προβλήματα της κοινότητας Ρομά, αλλά ακόμα δεν έχει αισθητά αποτελέσματα.
Η Βουλγαρία είναι μια από τις χώρες στις οποίες ανήκει η ιδέα για τη διεθνή πρωτοβουλία ‘Η δεκαετία για την ένταξη των Ρομά 2005-2015’, μαζί με την Κροατία, Τσεχία, Ουγγαρία, Σκόπια, Ρουμανία, Σλοβακία, Σερβία και το Μαυροβούνιο. Αργότερα συμπεριλήφθηκαν και η Αλβανία, Ισπανία και η Βοσνία-Ερζεγοβίνη.
Η πρωτοβουλία είναι τρόπος να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα των τσιγγάνων στις χώρες αυτές, αφού σε μερικές απ αυτές είναι πολύ σοβαρά. Η Βουλγαρία εκπόνησε σειρά στρατηγικά έγγραφα συνδεδεμένα με την κοινωνική ενσωμάτωση των τσιγγάνων. Πρόκειται για μια πολύ αργή και περίπλοκη διαδικασία, για την οποία χρειάζεται κινητοποίηση σημαντικών πόρων και στην πρώτη θέση η συμμετοχή των Ρομά σ’ αυτήν.
Σύμφωνα με στοιχεία της τελευταίας απογραφής του πληθυσμού το 2001 οι τσιγγάνοι στην Βουλγαρία είναι γύρω στις 370.000. Από το κόμμα των Ρομά DROM ισχυρίζονται ότι στην χώρα μας ζουν 1 εκατ. τσιγγάνοι. Στηρίζοντας στα στοιχεία της έκθεσης του Προγράμματος Ανάπτυξης του ΟΗΕ του 2003, το 80% από τους βούλγαρους Ρομά, θεωρούνται άνεργοι. Σύμφωνα με την έκθεση της Παγκόσμιας τράπεζας από το 2001, σχεδόν το 62% των τσιγγάνων είναι φτωχοί. Η δραστήρια συμμετοχή τους στην αγορά εργασίας είναι δύσκολη, μια και οι περισσότεροι είναι αγράμματοι και δεν έχουν επαγγελματική κατάρτιση. Ακόμα πιο πολύ δεν έχουν ιδιαίτεροι επιθυμία να αποκτήσουν κάποιο επάγγελμα. Η έλλειψη επαγγελματικής κατάρτισης και πείρας καθορίζει και τις χαμηλές αμοιβές εκείνων, που εξάλλου δουλεύουν.
Να γιατί οι περισσότερες οικογένειες Ρομά επωφελούνται από το σύστημα κοινωνικής πρόνοιας και σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες Γκεόργκι Άγγελοφ και Λατσεζάρ Μπόγκντανοφ αυτό είναι το βασικό εμπόδιο ενσωμάτωσης των τσιγγάνων στην κοινωνία. Οι Βούλγαροι Ρομά ξέρουν καλά ότι, οι κοινωνικές παροχές για τις πολύτεκνες οικογένειες είναι μεγαλύτερες από τις αμοιβές για ανειδίκευτη εργασία. Αυτός είναι ο λόγος οι τσιγγάνοι να μη πληρώνουν κοινωνική και υγειονομική ασφάλιση.
Η κυβέρνηση αναλαμβάνει νομοθετικά βήματα για εξασφάλιση πρόσβασης και των τσιγγανόπουλων στα σχολεία, καθώς και κυρώσεις μέσω της αναστολής των παροχών σε απουσία των παιδιών. Η ιδέα για την κάλυψη των παιδιών στο εκπαιδευτικό σύστημα από ηλικία 5 χρόνων επίσης είναι ένας τρόπος, τα παιδιά των Ρομά να μπουν στο σχολείο και να απομακρυνθούν από τις βλαβερές συνήθειες των παιδιών στο γκέτο των Ρομά. Οι εμπειρογνώμονες ισχυρίζονται ότι το 32% από τα τσιγγανόπουλα εγκαταλείπουν το σχολείο, αφού οι τσιγγάνικες παραδόσεις για πρόωρους γάμους και γεννήσεις απομακρύνουν τα παιδιά από το σχολείο. Είναι γνωστές περιπτώσεις, 12 χρόνων κορίτσια να γίνονται μητέρες.
Η ενσωμάτωση των τσιγγάνων απαιτεί και τη επίλυση άλλου σοβαρού προβλήματος - των δύσκολων συνθηκών διαβίωσης. Σε μερικές συνοικίες, οι τσιγγάνοι ζουν σε προχειροφτιαγμένες κατοικίες και παράγκες, χωρίς ρεύμα, νερό, χωρίς αποχέτευση. Οι κάτοικοι δικαιολογούνται με την φτώχια τους, άλλο το ζήτημα ότι κάθε παράγκα έχει την δορυφορική κεραία της. Το τελευταίο παράδειγμα είναι η πολυκατοικία της πόλης Γιάμπολ, όπου κατοικούσαν τσιγγάνοι. Παρά τις καλές συνθήκες ζωής, που δόθηκαν από το δήμο, οι τσιγγάνοι γρήγορα κατάστρεψαν την πολυκατοικία λόγω του τρόπου ζωής τους. Όλα ό,τι μπορούσε να πωληθεί από τα διαμερίσματα πωλήθηκε. Όταν η πολυκατοικία έγινε επικίνδυνη για την ζωή των κατοίκων γκρεμίστηκε από τις αρχές του δήμου και τότε μια δεκαριά τσιγγάνικες οικογένειες έμειναν έξω περιμένοντας νέες κατοικίες.
Σε ό,τι αφορά τους Τσιγγάνους, υπάρχει αναφορά που έχει γραφτεί από τους κάτοικους του διπλανού χωριού, που δεν θέλουν οι τσιγγάνικες οικογένειες να εγκατασταθούν εκεί ανησυχώντας ότι θα αρχίσουν οι κλοπές. Εξάλλου ολόκληρα βουλγαρικά χωρία έχουν αντιμετωπίσει ανά τα χρόνια τις κλοπές των τσιγγάνων.
Ένα τέτοιο συμπέρασμα θα είναι λανθασμένο εάν δεν αναφέρουμε ότι οι ομάδες των Ρομά στη Βουλγαρία είναι διαφορετικές. Στη χώρα μας υπάρχουν τσιγγάνοι οι οποίοι δουλεύουν και ζουν από την εργασία τους. Είναι εκπαιδευμένοι και είναι καλά δεχόμενοι στην κοινωνία. Δυστυχώς, αυτοί αποτελούν ένα μικρό ποσοστό της τσιγγάνικης κοινότητας. Σε σειρά γεωργικών περιοχών της χώρας οι τσιγγάνοι δεν ξεχωρίζουν ως προς τον τρόπο ζωής από τους υπόλοιπους Βούλγαρους, μια και εργάζονται σκληρά. Τα σπίτια τους είναι καθαρά, τα παιδιά τους πάνε σχολείο με τη φιλοδοξία να συνεχίσουν τις σπουδές του και μετά το γυμνάσιο.
Πολλοί είναι οι τσιγγάνοι που κάνουν εγκλήματα, κλοπές και παραβιάζουν τους νόμους για να τα βγάλουν πέρα. Αναμφισβήτητα αυτό δεν αποτελεί τη συνοπτική εικόνα των προβλημάτων συνδεδεμένων με τη ενσωμάτωση των Ρομά. Για μερικούς Βούλγαρους, που καθημερινά αντιμετωπίζουν δυσκολίες, το θέμα είναι βαρετό. «Το πρόβλημα με τους Ρομά είναι τόσο παλιό, ώστε δεν ξέρω πια πώς θα λυθεί», λέει μια γυναίκα. Μια άλλη αναφέρει πιο συγκεκριμένα πράγματα.
«Δύσκολο το θέμα, λέει η ίδια, δύσκολα θα λυθεί. Πρέπει να ξεκινήσουμε με τις απαιτήσεις μας προς τους τσιγγάνους, με την εκπαίδευση τους. Οι νόμοι πρέπει να ισχύουν και για αυτούς. Δεν συμφωνώ με τις διαμαρτυρίες των Βουλγάρων Ρομά μπροστά στην Γαλλική πρεσβεία στη Σόφια», συμπληρώνει η γυναίκα. «Για να τους διώξουν από την Γαλλία είναι ολοφάνερο ότι έχουν παραβιάσει τους νόμους εκεί. Εάν έκαναν, ό,τι κάνουν στη χώρα μας δεν απορώ γιατί γύρισαν στη Βουλγαρία».
Δυο σημειώσεις από μας: Σύμφωνα με άλλες πληροφορίες, ο αριθμός των αθίγγανων ξεπερνά τις 800.000 στη Βουλγαρία. Και δεύτερον, η Ελλάδα δεν προσκλήθηκε, γι’ αυτό δεν έλαβε μέρος ή μας απασχολεί περισσότερο η ‘αειφόρα ανάπτυξη της υφηλίου’;
«Σάρισσα»
