... στο καµίνι των Περσικών Πολέµων». Και µε βάση ευρήµατα της αρχαιολογικής σκαπάνης, κυρίως αµφορείς προερχόµενους από το Μουσείο Γκετί, λέει ότι τα βασικά συστατικά της ελληνικής ταυτότητας γίνονταν αποδεκτά στον ελλαδικό χώρο αρκετά πριν από τους Περσικούς Πολέµους.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ της εφημερίδας ‘Τα Νέα’, ένα κάταγµα στο πόδι υποχρεώνει τον Αλαν Σαπίρο, που επρόκειτο να έρθει την επόµενη εβδοµάδα, να µην ταξιδέψει µέχρις εδώ. Στην εισήγησή του όµως που θα διαβαστεί στο Συνέδριο -στο οποίο µετέχουν 60 διανοούµενοι, πανεπιστηµιακοί στην πλειονότητά τους, από όλο τον κόσµο- υποστηρίζει ότι τους Έλληνες δεν τους ένωσε µόνο ο εξ Ανατολών –περσικός- κίνδυνος. Υπήρχε ήδη στο συλλογικό υποσυνείδητο, ως στοιχείο αναφοράς για το τι σηµαίνει Έλληνας ή να συµπεριφέρεσαι ως Έλληνας, ο µύθος του Τρωικού Πολέµου. Αυτό έχει κάποιες επιπτώσεις στην άποψη εκείνη -και του Σαΐντ- που λέει ότι οι «Πέρσες» του Αισχύλου (472) είναι το απώτερο σηµείο εκκίνησης του λεγόµενου «Οριενταλισµού», µιας διαδικασίας δηλαδή όπου «η Ασία µιλά µέσα από την ευρωπαϊκή φαντασία» και µόνο. Ότι Ασία δηλαδή είναι ό,τι η Ευρώπη καταλαβαίνει ως Ασία, συνδέοντάς τη συχνά µε τη βαρβαρότητα.
Όλα ξεκινούν από ένα πολυσυζητηµένο απόσπασµα κειµένου του Ηρόδοτου. Εκεί ο ιστορικός ορίζει τέσσερα κριτήρια για τον ορισµό της ελληνικής ταυτότητας: τη συγγένεια εξ αίµατος, την κοινή γλώσσα, τα ιερά µαζί µε τις θυσίες στους θεούς και τέλος, έναν κοινό τρόπο ζωής. Η προαναφερθείσα µερίδα ειδικών θεωρεί ότι η ταυτότητα αυτή οικοδοµήθηκε σε αντιδιαστολή προς τον πέρση εχθρό, τον «βάρβαρο Άλλο». Και ότι αυτή είναι και η απαρχή της περίφηµης «Σύγκρουσης των Πολιτισµών» που τόσο έγινε της µόδας στην εποχή µας.
Ο Σαπίρο κάνει ενδιαφέροντες συσχετισµούς που βασίζονται σε συγκρίσεις αναπαραστάσεων σε αττικούς αµφορείς. Στέκεται ιδιαίτερα σε αγγείο που φέρει την υπογραφή του Ευφρώνιου και αποδίδεται στον ζωγράφο Ονήσιµο, το οποίο παραδόθηκε στο ιταλικό κράτος από το Μουσείο Γκετί το 1998. Ανάµεσα στα άλλα αναπαριστά τη «Λεηλασία της Τροίας». Στέκεται επίσης σε αττικό αµφορέα που βρίσκεται στο Λούβρο και δείχνει τον Κροίσο στην πυρά καθώς και σε αναπαραστάσεις, σε φιάλη από το Πυργί αλλά και σε τοιχογραφία του Πολύγνωτου, µε θέµα τη θανάτωση των µνηστήρων από τον Οδυσσέα.
Ο Ονήσιµος χρησιµοποιεί ανίερες σκηνές βίας Ελλήνων εναντίον Ελλήνων για να δείξει τι σηµαίνει παραβίαση κωδίκων συµπεριφοράς, τι σηµαίνει, µε άλλα λόγια, να ενεργείς ως βάρβαρος. Και η θανάτωση των µνηστήρων χρησιµοποιείται στην ελληνική τέχνη για να δείξει πώς η παραβίαση από µέρους τους θεµελιωδών κωδίκων της ελληνικής συµπεριφοράς και φιλοξενίας, έχει τις αναλογίες της µε την περσική εισβολή.
Το συνέδριο «Οι διάλογοι των Αθηνών» θα πραγµατοποιηθεί από τις 24 έως τις 27 Νοεµβρίου στη Στέγη Γραµµάτων και Τεχνών, το νεόκτιστο κέντρο πολιτισµού του Ωνασείου, στη Λεωφόρο Συγγρού 107-109. Επιστήµονες από όλο τον κόσµο θα κάνουν εισηγήσεις.
ΠΑΡΜΕΝΙΩΝ
