Στην εφημ. ΄Σημερινή’ της Λευκωσίας
Οι δεκατρείς αγωνιστές της ΕΟΚΑ, προς τιμήν των οποίων ανεγέρθηκε το μνημείο, ξεψύχησαν μετά από βασανιστήρια από Άγγλους αποικιοκράτες. Τα αποκαλυπτήρια θα τελέσει σήμερα ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος, μετά τη Θεία Λειτουργία που θα τελεστεί στον ιερό ναό Αγίου Ελευθερίου, στα Κρατητήρια Κοκκινοτριμιθιάς. Το μνημείο, που βρίσκεται σε κεντρικό σημείο των Κρατητηρίων Κοκκινοτριμιθιάς, αποτελείται από τον «Ανδριάντα του Αγωνιστή» και δύο πλάκες στις οποίες αναγράφονται τα ονόματα των τιμωμένων. Ο «Ανδριάντας του Αγωνιστή» είναι προσφορά του μεγάλου Κύπριου καλλιτέχνη Γιώργου Μαυρογένη.
Ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Πολιτικών Κρατουμένων ΕΟΚΑ 1955-1959, Γιάννης Σπανός, εξήγησε την τακτική των βασανιστηρίων των Άγγλων στην Κύπρο. «Είναι τακτική που η αποικιοκρατία καθιέρωσε από αιώνων, στην προσπάθειά της να μακραίνει τον κατοχικό χρόνο, σε χώρες που πατούσε με το δόλο και...
... τον πόλεμο. Ο λαός μας», συνεχίζει, «έχει εμπειρίες βάναυσης κακοπάθειας που προκαλούν ακόμα αισθήματα φρίκης, όταν η μνήμη επιστρέφει στην τετραετία του απελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ και η ψυχή συγκλονίζεται στη θέα των ανακριτηρίων της Ομορφίτας, του Σεραγίου, των αστυνομικών σταθμών Αμμοχώστου και Πλατρών και του λεγόμενου Red House. Γιατί εκεί ακριβώς βρικολάκιασαν οι αποκτηνωμένοι βασανιστές της μεσαιωνικής εξέτασης και των ανακριτών της Γκεστάπο και των Ες- Ες του Χίτλερ».
Οι βασανιστές και τα βασανιστήρια
Αναφερόμενος στους Άγγλους βασανιστές και σε ορισμένα από τα βασανιστήρια που υπέβαλλαν τους Αγωνιστές της ΕΟΚΑ, ο κ. Σπανός είπε ότι, «οι Άγγλοι βασανιστές -Μέρλιν, Μακλόκλαν, Σέιβορι, Λιντς, Γουίλαρντ, Μπερτζ, ΜακΚάουαν, Γκριν, Μάθιου, Μπάρλοου, Κεβόι, ΜακΚόρμικ, Σίμψον, Γουέμπ, Πρέτικαστ- αποδείχτηκαν με τη βαναυσότητά τους μορφές αποτρόπαιης βαρβαρότητας, η δε αγριότητά τους θα παραμείνει στίγμα μελανό στο διηνεκές, που θα καταδικάζει στην ιστορία του πολιτισμού τη χώρα τους. Τα χέρια τους είχαν μετατραπεί σε τανάλιες θανάτου. Η απανθρωπιά τους υπερέβη κάθε φαντασία σκληρότητας». Εφιαλτικές ήταν οι μέθοδοι βασανισμών, όπως μας διηγήθηκε ο Γιάννης Σπανός και όπως καταγράφονται στους τρεις τόμους του έργου του «ΕΟΚΑ έτσι πολεμούν οι Έλληνες».
«Πέρα από τα γρονθοκοπήματα "υποδοχής", τις κλοτσιές και τις ξυλιές, εφάρμοσαν κτηνώδη μαρτυρία. Ο Μπερτζ, ο Λιντς, ο Γουίλαρντ, εμφανίζονταν αιφνίδια στην πόλη, απέκοπταν την κυκλοφορία, συνελάμβαναν πολίτες, τους μετέφεραν στο κακόφημο Special Branch (ειδικός κλάδος της αστυνομίας) και μετέτρεπαν τα κορμιά τους σε ματωμένες σάρκες με σπασμένα κόκαλα. Στην Ομορφίτα οι αποτρόπαιοι Μέρλιν και Μακλόκλαν γύμνωναν τους αγωνιστές, τους έδεναν με χειροπέδες μ’ ανοιχτά χέρια και πόδια, τους έδερναν, τους έβαζαν ρούχο στο πρόσωπο και τους έπνιγαν με ούρα, πετρέλαιο, νερωμένα πριονίδια, όπως επίσης τους διαπερνούσαν ηλεκτρικό ρεύμα στα σώματά τους, τους χτυπούσαν στα γεννητικά όργανα, τους βύθιζαν τα κεφάλια σε κουβάδες, τους φορούσαν ανάποδη σακούλα που γέμιζε σιγά-σιγά νερό, τους κρέμαγαν από ψηλά με βρόχο.
Στο Ξερό και στις Πλάτρες ο Σέιβορι πετούσε στο παγωμένο νερό επί ώρες τους ανθρώπους, τους ανάγκαζε να τρώνε αλάτι, να πίνουν νερό με χωνί από τη μύτη κι ύστερα τους γρονθοκοπούσε στο στομάχι να κάνουν εμετό. Έκλειναν το κεφάλι σε τενεκέ και χτυπούσαν με πλήκτρα να τρελάνουν τον ανακρινόμενο. Βύθιζαν γυαλιά σπασμένων ποτηριών στα νύχια, ξερίζωναν δόντια, έμπηγαν ξύλα στο κορμί».
Για την αντιγραφή «Σάρισσα»
