Αποστολή αναζητεί στα εδάφη της αρχαίας Περσίας πληροφορίες για την καταγωγή των Πρωτοβούλγαρων. Μέχρι στιγμής ανακαλύφθηκαν αρκετές αποδείξεις συγγένειας μεταξύ των Πρωτοβούλγαρων και των ιρανόγλωσσων λαών – εντυπωσιακές ομοιότητες αντικειμένων και θησαυρών – ανθοδοχείων και ρυτών, χρωμάτων χαλιών, παραδοσιακών μουσικών οργάνων και άλλων.
Από εικοσαήμερη αποστολή γύρισε ομάδα που εκτελεί πολυδιάστατο σχέδιο με τίτλο "Βούλγαροι – Πρωτοπατρίδα". Το πρώτο στάδιο των ερευνών για την προέλευση των Πρωτοβούλγαρων πραγματοποιήθηκε το 2008 στο Αφγανιστάν, το Ουζμπεκιστάν και το Τατζικιστάν. Το δεύτερο ήταν πέρυσι στην Κριμαία της Ουκρανίας, ενώ το παρόν, τρίτο στάδιο, στο Ιράν. Κατά τον αρχηγό της αποστολής, υφηγητή Αλεξάντερ Ιλίεφ, η ομάδα ξεκίνησε από επιστημονική θέση που δεν είναι καινούργια στη βουλγαρική ιστοριογραφία, ότι οι Βούλγαροι, πριν μετοικήσουν στη Δύση, ήταν ανάμεσα στους λαούς της μεγάλης αρχαίας ιρανικής οικογένειας και ότι η πρωτοπατρίδα τους ήταν η περιοχή του βουνού Παμίρ στην Ασία. Η αποστολή είχε πιλοτικό χαρακτήρα, στόχος της ήταν να βρεθούν αποδείξεις προς υποστήριξη αυτής της θέσης και να χαραχθούν οι κατευθύνσεις, στις οποίες θα πραγματοποιηθεί σοβαρή διεπιστημονική έρευνα, ανέφερε ο Αλεξάντερ Ιλίεφ.
Σε συνέντευξη Τύπου στη Σόφια ο ίδιος παρουσίασε τους τομείς, στους οποίους διαπιστώθηκαν ομοιότητες. Το εξάγωνο αστέρι, για παράδειγμα, χρησιμοποιούταν ως κρατικό σύμβολο και στην Περσία, και από ορισμένους Βούλγαρους ηγεμόνες κατά το Μεσαίωνα – τους Τέρβελ, Ιβάν Αλεξάντερ, Ιβάν Στρατσιμίρ, εξήγησε ο υφηγητής. Μια από τις ομοιότητες στις οικοδομικές παραδόσεις είναι η χρησιμοποίηση μεγάλων τετράγωνων πελεκητών λίθων. Αυτοί οι λίθοι είναι χαρακτηριστικοί για τις μεσαιωνικές βουλγαρικές πρωτεύουσες Πλίσκα και Πρεσλάβ, ενώ στο Ιράν μπορεί να τους δει κανείς στην Πασαργάδα, το Μπισαπούρ, την Περσέπολη. Απροσδόκητη ομοιότητα διαπιστώθηκε μεταξύ των περσικών ρυτών και των ξακουστών θρακικών ρυτών, ανακαλυφθέντων στα σημερινά βουλγαρικά εδάφη. Στην πράξη, ένα μέρος της Θράκης κάποτε προσαρτήθηκε από την Περσία. Μεγάλη είναι η ομοιότητα μεταξύ κανατιών του περσικού βασιλείου των Σασσανιδών, που υπήρχε από τον 3ο αι. μέχρι τα μέσα του 7ου αι., και πλούσια διακοσμημένης κανάτας βουλγαρικού βασιλικού θησαυρού του 9ου αι. Διαπιστώθηκε ομοιότητα μεταξύ παραδοσιακών μουσικών οργάνων, χρωμάτων των χαλιών, βοτάνων της αρχαίας ιατρικής και προσώπων σύγχρονων ανθρώπων των δύο κρατών.
Κατά τον ιστορικό καθ. Γκεόργκι Μπακάλοφ όλο και περισσότεροι επιστήμονες στη χώρα θεωρούν ότι είναι καιρός να εγκαταλειφθεί η εκατοντάχρονη πλέον υπόθεση για το ανήκειν των Πρωτοβούλγαρων στην ουννο-τουρκική ομάδα και η αντίληψη ότι η πρωτοπατρίδα τους είναι η περιοχή του βουνού Αλτάι στην Κεντρική Ασία. Όπως ισχυρίζεται ο ίδιος, στις πηγές δεν βρίσκεται καμιά σοβαρή απόδειξη υπέρ της θέσης αυτής:
«Με την πάροδο του χρόνου όμως συγκεντρώθηκαν πολλές πληροφορίες που συνεχώς έσπρωχναν την πρωτοπατρίδα μας όλο και πιο νότια, έως ότου επιτέλους καταλάβαμε ότι είναι το βουνό Ιμάι μεταξύ του Παμίρ και του Χιντουκούς – επισημαίνει ο Γκεόργκι Μπακάλοφ. Και από δω – η ομοιότητα με τους ιρανόγλωσσους λαούς. Άρχισαν να διαπιστώνονται και γλωσσικές συγγένειες, καθώς και ομοιότητες στον πιο συντηρητικό τομέα – το φολκλόρ. Έτσι υλοποιήθηκαν οι πρώτες θεωρητικές έρευνες, αλλά και οι αποστολές. Όλα αυτά οδήγησαν στη συσσώρευση όλο και περισσότερων υλικών υπέρ της θέσης μας. Ως επαγγελματίας επιστήμονας δεν μπορώ να εκφράσω απόλυτα κατηγορηματική γνώμη, γιατί ο επιστήμονας πρέπει να είναι σκεπτικιστής πριν απ’ όλα. Η αφθονία υλικών προς υποστήριξη της θέσης για την ινδοϊρανική μας προέλευση, αντιπαρατιθέμενη στη θέση για τις ουννο-τουρκικές μας ρίζες, είναι απόλυτα πειστική.»
Στην ομάδα που γύρισε από το Ιράν συμπεριλαμβανόταν και ο επώνυμος ιρανολόγος υφηγ. Ίβο Πανόφ: «Ως εκπρόσωπος της ακαδημαϊκής κοινότητας για μένα ήταν πολύ σημαντικές οι επαφές επί τόπου με γνώμονα τη μελλοντική δραστηριότητα, δηλώνει ο ίδιος. Η αποστολή μας είχε πιλοτικό, ερευνητικό χαρακτήρα και στόχος μας ήταν να καθορίσουμε έργα, τα οποία επιστήμονες διάφορων ειδικοτήτων θα ερευνήσουν, για να μπορούν να πουν αν η θέση που προσπαθούμε να υπερασπίσουμε είναι σωστή ή ακολουθούμε λάθος δρόμο. Και είχαμε επιτυχία, γιατί γίναμε δεκτοί σε πολύ υψηλό επίπεδο σε διάφορους θεσμούς του Ιράν.»
Οι Βούλγαροι επιστήμονες συναντήθηκαν με διάφορους ειδικούς και γύρισαν με κατάλογο τουλάχιστον δέκα έργων ιστοριογράφων περσικής προέλευσης. Σ’ αυτά, κατά τον υφηγητή Πανόφ, υπάρχουν αποσπάσματα, στα οποία γίνεται λόγος για την καταγωγή των Πρωτοβούλγαρων και περιγράφονται λεπτομερειακά η περιοχή που κατοικούσαν, τα έθιμα και η θρησκεία τους. Στην Εθνική Βιβλιοθήκη του Ιράν και στη βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου της Τεχεράνης οι επιστήμονες διαβεβαιώθηκαν ότι θα τους παραχωρηθούν για έρευνα όλα τα απαραίτητα χειρόγραφα και αρχαία βιβλία.
«Σάρισσα»
