Η Τουρκία βρίσκεται στην πιο άθλια κατάσταση από πλευράς
στρατιωτικής, κατά τη τελευταία 30ετία τουλάχιστον, κι εμείς εξακολουθούμε να
την αντιμετωπίζουμε ως υπερδύναμη, με τρόπο ώστε...
... να αρχίζουμε να πιστεύουμε πως
υπάρχουν υπόγειες συμφωνίες, προσωπικές ή και συλλογικές.
Βεβαίως, βασικός λόγος της ανυπόληπτης πολιτικής που
ακολουθούμε, είναι και ότι ως Έλληνες δεν έχουμε ελληνική παιδεία. Αν είχαμε,
σίγουρα κάποια πράγματα θα ήταν ευκολότερα για μας. Διότι θα γνωρίζαμε και θα
αναλύαμε πράξεις και παραλείψεις του παρελθόντος, που θα μπορούσαν να
αποτελέσουν δίδαγμα επανάληψης ή αποφυγής.
Υποχρεώνομαι να επαναφέρω στη μνήμη των αναγνωστών,
επιχειρήματα που έφερα και παλαιότερα, πιστεύοντας στην δυνατότητα επίλυσης
προβλημάτων, αν υπήρχε η πολιτική βούληση, να κατευθυνθεί σε πράξεις πέρα από
την διατήρηση της καρέκλας.
Και ναι μεν η ιστορία δεν επαναλαμβάνεται (παρά την
προσπάθεια των υλιστών μπηχαβιοριστών να μας πείσουν για το αντίθετο), υπάρχουν
όμως περιστατικά που έχουν ομοιότητες, και με την αναγωγή στο σήμερα δίνουν
τροφή για προβληματισμό, τουλάχιστον.
Ο Φίλιππος υπόγραψε συνθήκη ειρήνης με τους Αθηναίους. Κι
επειδή τέτοιες συνθήκες είναι «η κρούστα -όπως έλεγε ο Λένιν- που πρέπει να
κόψεις για να φας την πίτα», ο Φίλιππος επιδιώκοντας να βολιδοσκοπήσει τις
διαθέσεις των Αθηναίων σχετικά με το αν σκόπευαν να αντιδράσουν και πώς, σε
μελλοντική του ενέργεια προς κατάληψη των Αθηνών, απέστειλε ένα πολεμικό πλοίο
στο λιμάνι του Πειραιά.
Η συνθήκη συμμαχίας των δύο πόλεων απαγόρευε την προσέγγιση
πολεμικού πλοίου του ενός στην περιοχή του άλλου, ο Φίλιππος όμως το παράβλεψε.
Πρόβαλε δε ως δικαιολογία την ανάγκη διερεύνησης της περιοχής για τον εντοπισμό
κατάλληλης ξυλείας προς ναυπήγηση.
Η προβληθείσα δικαιολογία ήταν νομικά και ηθικά αστήρικτη,
αλλά συνάμα και προκλητική. Διότι στην Αθήνα υπήρχε έλλειψη ξυλείας. Δεν
επιτρεπόταν η κοπή δέντρων ελιάς και συκιάς, με τα οποία ήταν γεμάτη η Αττική,
διότι αποτελούσαν οι καρποί τους το σημαντικότερο εξαγώγιμο γεωργικό είδος. Για
δε τη ναυπήγηση πλοίων του αθηναϊκού εμπορικού και πολεμικού στόλου, μετέφεραν ξυλεία
από μακριά και μετά δυσκολίας («των πόρρωθεν και μόλις εισκομιζομένων»), κυρίως
δε από την… Μακεδονία, της οποίας η ξυλεία ήταν άφθονη και σε χαμηλές τιμές!
Ήταν επομένως σαφώς προσχηματική η δικαιολογία του Φιλίππου.
Ο Δημοσθένης απουσίαζε, και όταν πληροφορήθηκε το γεγονός κατέφθασε οργισμένος
στην αγορά των Αθηνών και απευθύνθηκε στους συμπολίτες του. Παραθέτω ένα
απόσπασμα από το λόγο του, του οποίου και μόνη η ανάγνωση θα αρκούσε για να
καταδείξει το υπό των Ελλήνων πολιτικών αποκτούμενο όφελος εάν γνώριζαν -και υπολόγιζαν-
την ελληνική Ιστορία:
«Μα η πιο εξευτελιστική κι η πιο αλαζονική πράξη των
Μακεδόνων είναι εκείνη που έκαμαν πριν από λίγο καιρό, ότι τόλμησαν να μπουν
στο λιμάνι του Πειραιά, παραβιάζοντας τις κοινές μας συμφωνίες. Και δεν πρέπει
να θεωρήσετε την πράξη αυτή, Αθηναίοι, ασήμαντη, επειδή ήταν ένα καράβι, αλλά
ότι έγινε μια απόπειρα για να δουν αν θα την παραβλέψουμε και να μπορέσουν μετά
να ξανάρθουν με περισσότερα πλοία, κι ότι δεν νοιάστηκαν καθόλου για τις κοινές
αποφάσεις, ούτε για τις συμφωνίες...».
Μπορεί κάποιος, χωρίς καθόλου κόπο, να υποθέσει, πως οι
Τούρκοι μιμήθηκαν επακριβώς την ενέργεια των Μακεδόνων, αποστέλλοντας αρχικά
ένα πλοίο για έρευνα, για να δουν εάν θα παραβλέψουμε την απόπειρά τους, που
ήταν παραβίαση "των κοινών μας συμφωνιών". Η δε δικαιολογία τους ήταν
επίσης αστήρικτη, και δεν υστερούσε σε προκλητικότητα αυτής του Φιλίππου.
Ο Δημοσθένης αντιλήφθηκε το πραγματικό νόημα της εισόδου του
μακεδονικού πλοίου στο λιμάνι του Πειραιά και κατηγόρησε τους συμπολίτες του
διότι επέτρεψαν στον πλοίαρχο να εισέλθει ανενόχλητος:
«Έπρεπε να τον βυθίσετε αμέσως με το καράβι του ("όν
έδει ευθύς μετά της τριήρους υφ' υμών απολωλέναι"). Διότι αν δεχόμαστε τα
ελαφρά καράβια τους, σε λίγο θα έρχονται και τα μεγάλα. Κι αν στην αρχή έρθουν
λίγα, σε λίγο θα γίνουν πολλά».
Οι Αθηναίοι, όμως φοβικοί εκείνη την εποχή, και επιδιώκοντας
την πάση θυσία ειρήνη, υποκρίθηκαν πως δεν αντιλήφθηκαν τον υποκρυπτόμενο σκοπό
της χειρονομίας του Φιλίππου. Έτσι, τον έπεισαν πως δεν είναι αποφασισμένοι να
υποστηρίξουν σθεναρά, ούτε την εφαρμογή των όρων της μεταξύ τους συνθήκης, ούτε
την ελευθερία της πόλής τους. Ελευθερία, η οποία καταλύθηκε εντός ολίγου («μικρώ
ύστερον»), όπως προέβλεψε ο Δημοσθένης.
Την ίδια τακτική ακολουθούμε κι εμείς εδώ και πολλά-πολλά
χρόνια, ενώ είχαμε τη δύναμη να πράξουμε αλλιώς. Δίδοντας στην ατολμία και
απερισκεψία για το μέλλον μας τον χαρακτηρισμό της "πολιτισμένη ενέργειας", δεχθήκαμε κατ' αρχήν
το ένα πλοίο, ύστερα το ένα αεροπλάνο και δεχόμαστε τώρα και τα πολλά πλοία και
τα πολλά αεροπλάνα των Τούρκων.
Και καταντήσαμε να προσευχόμαστε να μας σώσουν ξένοι, από
την βουλιμία των Τούρκων. Έλεγαν όμως οι Βυζαντινοί: «Ουαί τω μη τοις ιδίους
όνυξι ξυομένω» («Αλίμονο σ’ αυτόν που δεν έχει νύχια να ξυστεί»).
Ο Μακεδών
